بررسی عملکرد و صفات کمی و کیفی ارقام و لاین های امیدبخش کلزا تحت محدودیت آبیاری در منطقه سیستان

چکیده: به منظور بررسی صفات کمی و کیفی ‮‭17‬ لاین و رقم امید بخش کلزا و خردل هندی به همراه دو رقم آزادگرده افشان، ساری گل، ‭RGS‬‮‭003‬ و هیبرید هایولا ‮‭401‬ تحت تاثیر محدودیت آبیاری دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک طی سال های زراعی ‮‭1388-1389‬ و ‮‭1389-1390‬ به اجرا در آمد. در آزمایش محدودیت آبیاری بعد از کشت، آبیاری بر اساس ‮‭80‬ درصد تخلیه رطوبتی از خاک مزرعه انجام گرفت. در آزمایش بدون تنش، آبیاری بر اساس‮‭50‬ درصد تخلیه رطوبت خاک انجام شد. نتایج نشان داد تحت عدم تنش بیشترین عملکرد دانه به لاین های ‮‭1/15‬‭GoL‬ا‮‭19‬H، ‮‭2/39‬ ‭FUS ‬ا ‮‭87182‬‭- RC ‬، ‭Zabol-‬6، ‭SG‬2 و ‮‭1/13‬‭RG‬ا‮‭1-19‬ به ترتیب با میانگین،‮‭3147‬ ،‮‭2838‬ ،‮‭2789 2831‬ و ‮‭2779‬ کیلو گرم در هکتار بدست آمد. و هیبرید هایولا ‮‭401‬ و رقم ‭RGS‬‮‭003‬ به ترتیب رتبه های هفتم و یازدهم را داشتند. و تحت شرایط محدودیت آبیاری را لاین های ‮‭1/15‬‭GOL‬ا‮‭19‬ا‭H ‬، ‮‭1/13‬ ‭RG‬ا‮‭1-19‬ ، ‮‭87182‬‭-SG‬1 و‮‭15‬‭-zabol ‬به ترتیب با ‮‭2218‬ ، ‮‭2596‬ و ‮‭2110‬ و ‮‭2077‬ کیلوگرم در هکتار تولید نمودند و و هیبرید هایولا ‮‭401‬ و رقم ‭RGS‬‮‭003‬ به ترتیب رتبه های ششم و دوازدهم را بدست آوردند. نتایج مقایسه ای صفات وابسته به عملکرد در دو شرایط تنش و عدم تنش نشان داد که ارتفاع از ‮‭134‬ به ‮‭126‬ سانتی متر ، تعداد خورجین در بوته از ‮‭134‬ به ‮‭113‬ خورجین ، تعداد دانه در خورجین از ‮‭19‬ به ‮‭18‬ دانه، وزن هزار دانه از ‮‭3/39‬ به ‮‭3/12‬ گرم و عملکرد دانه از ‮‭2446‬ به ‮‭1846‬ کیلوگرم در هکتار از شرایط نرمال به شرایط تنش کاهش یافتند. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی لاین های‮‭15‬،/1‭GOL‬ا‮‭19‬ا‭H ‬‮‭13‬،/1‭RG‬ا‮‭1-19‬ ، ‮‭43‬ ‭FUS ‬ا ‮‭14‬ ‭OPT‬، ‭SG‬‮‭87182 1‬، ‭ZABOL ‬‮‭15‬ ، ‭ZABOL ‬و خردل ‮‭123‬ بالاترین مقدار ‭STI‬،‭GMP ‬و‭MP ‬را داشتند. نتایج نشان دادکه بین شاخص های ‭MP‬،‭GMP ‬و ‭STI ‬و عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. لذا بر اساس نتایج این بررسی این شاخص ها می توانند برای تشخیص ژنوتیپ های متحمل و پربازده تحت شرایط تنش و غیر تنش مورد استفاده قرار گیرند.