آت اکولوژی و فنولوژی گونه گازرخ (استان سیستان و بلوچستان )

گزروغن یا گازرخ بصورت درخت تا درختچه در کشورهای مصر، عمان، عربستان، ایران و پاکستان پراکنش دارد. گسترش گازرخ در ایران محدود به هرمزگان و بلوچستان حدفاصل بشاگرد تا مرزپاکستان بین طولهای جغرافیایی ‮‭53‬ ، ‮‭57‬ تا ‮‭39‬ ، ‮‭61‬ شرقی و عرضهای جغرافیایی ‮‭55‬ ، ‮‭25‬ تا ‮‭35‬ ، ‮‭26‬ شمالی بین دو حد ارتفاعی‮‭100‬ تا ‮‭1500‬ متر از سطح دریا در نواحی کوهستانی و تپه ماهورها می باشد. با آغاز بارشهای پاییزی و کاهش شدت گرما، رشد رویشی گازرخ همراه با رشد سرشاخه ها و برگ های جدید آغاز می شود و تا شروع گرما در بهار همچنان ادامه پیدا می کند با این تفاوت که فقط برگچه های ثانویه(برگچه های پهن) گازرخ ریزش می کنند و محور اصلی‭(Racghis) ‬و محورهای ثانویه برگ‭(Rachilla) ‬همچنان بر روی درخت باقی می مانند و به دلیل سبز رنگ بودن قادر به انجام فتوسنتز می باشند گلدهی گازرخ در ناحیه بلوچستان از بهمن ماه شروع شده و تا فروردین ادامه می یابد. در سال هایی که ظهور گلها توام با بارندگی باشد، تلقیح گلها با مشکل مواجه شده و بعضا" هیچ میوه ای تشکیل نمی شود. سازند زمین شناسی رویشگاههای گزروغن متشکل از ماسه سنگ شکافدار، شیل و شیست بوده که در مناطق مختلف با کنگلومرا، سنگهای دگرگونی، سنگ آهک ، سنگهای آذرین و بندرت مارن همراه می باشند. عمق خاک کم تا متوسط و بافت آن متوسط تا نسبتا" سنگین با اسیدیته‮‭7/98‬ و هدایت الکتریکی ‮‭1/78‬ دسی زیمنس بر مترمی باشد.رویشگاههای گزروغن دارای بارندگی سالیانه‮‭200-180‬ میلیمتر با بارشهای تابستانه و میانگین دمای سالیانه‮‭27‬ سانتیگراد بدون دوره یخبندان و تبخیر سالیانه ‮‭3448‬ میلیمتر می باشد. میانگین تراکم درهکتار ‮‭29‬ پایه، متوسط ارتفاع درخت‮‭3/16‬ متر، میانگین قطر تنه ‮‭29/6‬ سانتیمتر و درصد تاج پوشش توده برابر 5/%3 می باشد. زادآوری طبیعی خیلی بندرت مشاهده می شود. اغلب پایه ها مسن تا میانسال بوده و بعلت کهولت سن و همچنین تنش های محیطی از جمله سرماهای ادواری ، خیلی از پایه ها فرم درختچه ای بخود گرفته اند. گزروغن نسبت به بافت خاک چندان حساس نبوده اما نسبت به شوری خاک واکنش منفی نشان می دهد بطوریکه افزایش شوری باعث کندی رشد و در نهایت خشک شدن آن می شود. میزان مقاومت به خشکی گزروغن با توجه به خصوصیات اکوفیزیولوژیی آن بالا می باشد بطوریکه با میانگین بارندگی ‮‭150-100‬ میلیمتر قادر به استقرار در طبیعت می باشد. کلمات کلیدی: آت اکولوژی، گازرخ، گزروغن، فنولوژی، پراکنش، زمین شناسی، خاک