مطالعه هیدرولوژی خلیج گرگان فاز 2

واحدهای ژیومورفیک سواحل دریای خزر در استان گلستان، تحت تاثیر ویژگی های مختلف اقلیمی، توپوگرافی، هیدرولوژی، ژیومورفولوژی، هیدرودینامیک و زمین شناسی، تماما در گروه اشکال حاصل از رسوبگذاری شکل گرفته اند و آورد رسوب از خشکی، رسوبات دریایی و انرژی حاصل از امواج و جریانهای دریایی در شکل گیری و تکوین نهایی آنها نقش تعیین کننده داشته اند. خلیج گرگان بزرگترین خلیج ، در دریای خزر بوده و در جنوب شزقی دریای خزر و در جهت شرق به غرب امتداد دارد. به طور کلی تمام تبادلات آب خلیج گرگان با دریای خزر از طریق مجرای آشوراده صورت می پذیرد. بنابراین ویژگی های آب و رسوبات خلیج گرگان به شکل قابل توجهی با خصوصیات آب و رسوبات سواحل جنوبی دریای خزر شباهت دارد.بافت رسوبی منطقه خلیج گرگان شامل چهار گروه اصلی رسوبات ماسه ای، گلی، گل-ماسه ای و ماسه گلی می باشد. بافت این رسوبات تحت کنترل فرآیندهای هیدرودینامیکی و برخاستگاه آنها شکل گرفته است.نرخ رسوبگذاری با استفاده از روش سرب 210 ، 34/1 میلی متر در سال می باشد. بر این اساس هر 500 سال ، به مقدار 70 سانتی متر از عمق خلیج گرگان کاسته می شود.از آنجا که الگوی جریان عمومی در دریای خزر پاد ساعتگرد می باشد، لذا در منتهی الیه شرق دریای خزر در سواحل جنوبی ( جنوب شرق دریا ) به دلیل وجود خلیج گرگان بخشی از این جریان به طرف خلیج منحرف شده و بر جریان های درون خلیج تاثیر می گذارد.شکل جریان در خلیج گرگان دارای الگوی چرخشی و به صورت ساعتگرد می باشد. جریانات موازای سواحل شبه جزیره میانکاله ، پس از ورود به داخل خلیج گرگان ، جزیره آشوراده را دور زده و به سمت غرب حرکت می کنند . علت این را می توان هندسه مرزهای خشکی خلیج در بخش جنوب شرقی ذکر کرد که باعث چرخش در حدود 90 درجه ای جریان ها شده است.مقادیر سرعت جریان آب برای خلیج گرگان به طور میانگین 8/0 – 1/0 متر بر ثانیه برآورد شده است ، جریان های ساحلی باعث انتقال رسوبات به سمت دهانه خلیج می شوند. با افزایش رسوبگذاری در قسمت شرق شبه جزیره میانکاله (سمت دهانه ورودی ) و همچنین وجود نیزار در این بخش از سواحل منطقه ، این قسمت از زبانه ماسه ای تثبیت شده و همین امر در ایجاد و افزایش طول این زبانه ماسه ای موثر است.مد توفان از اصلی ترین عوامل تغییر تراز آب در مناطق کم عمق ساحلی می باشد. در طی سال آبی 87-88 در ایستگاه های بندر انزلی، بندر نوشهر ، بندر صدرا و آشوراده به ترتیب 28، 46، 30 و 49 تراز طوفانی بیش از 10 سانتی متر رخ داده است که بالاترین تراز ارتفاعی در ایستگاه تراز سنجی آشوراده معادل 69 سانتی متر بوده است.کلمات کلیدی : خلیج گرگان ، هیدرولوژی ، هیدرودینامیک