ایجاد کلکسیون پروونانس های گونه پده ‭(Populus euphratica) ‬به منظور بررسی ویژگی های رویشی، مورفولوژیکی و فنولوژیکی اصفهان (ایستگاه شهید فزوه)

پده تنها گونه جنس صنوبر که در مناطق گرم و خشک کشور ایران بطور طبیعی انتشار یافته است. از خصوصیات مهم این گونه تحمل آن در برابر دامنه زیاد درجه حرارت است. استان اصفهان نیز یکی از رویشگاه های طبیعی این گونه محسوب میشود. هدف این بررسی مقایسه پروانانس های پده به لحاظ ویژگیهای مورفولوژیکی، رویشی و فنولوژیکی و در نهایت ایجاد کلکسیون منابع ژرم پلاسم از پروونانس های این گونه میباشد. بدین منظور در سال ،‮‭1389‬ طرح کلکسیون پده با تعداد ‮‭19‬ پروونانس پده با مبادی مختلف جغرافیایی انتخاب و از آنها قلمه تهیه گردید. سپس در خزانه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهید فزوه اصفهان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. ارزیابی تعداد 7 صفت موفولوژیک برگ و 5 صفت رویشی برای پروونانس ها در سال اول با اندازه گیری صفات مورفولوژیک برگ در اواسط فصل رویش و ویژگی های رویشی در پایان فصل رشد انجام گردید. سپس در سال بعد از هر پروونانس تعداد 9 اصله نهال یک ساله ریشه دار به صورت گروهی و در فاصله 3*3 متر کاشته شدند. بررسی های رویشی ( قطر برابر سینه، ارتفاع و زنده مانی درختان ) و پدیده های حیاتی (فنولوژی) پروونانس ها هر سال ثبت گردید. در ضمن در طول هر فصل رویش عملیات داشت نیز شامل آبیاری، وجین علفهای هرز و هرس درختان انجام گردید. نتایج نشان داد که پروونانس های پده دارای تفاوت معنی داری به لحاظ ویژگیهای مورفولوژی برگ و رویش بودند. پروونانس های زابل و سرخس کمترین مقدار سطح برگ و بیشترین نسبت طول به پهنای برگ دا شتند. بیشترین سطح برگ مربوط به پروونانس فلاورجان اصفهان بود و بعد از آن نیز پروونانس های استان خوزستان بیشترین سطح برگ را داشتند. بیشترین رشد قطری و ارتفاعی مربوط به پروونانس های استان خوزستان و تفرش، اصفهان و کاشان بود. از میان پروونانس های بررسی شده پروونانس زابل با میانگین ‮‭2/6‬ متر بیشترین رشد ارتفاعی و با ‮‭5/57‬ سانتیمتر بیشترین رشد قطری را در کلکسیون داشته است. مطالعات فنولوژیکی درختان پده طی سالهای مختلف نشان داده است که فعالیت حیاتی آنها در محدوده زمانی اواسط اسفند شروع تا اوایل دی ماه سال بعد ادامه دارد. ظهور پدیده های حیاتی ( بازشدن گلها، باز شدن برگها، خزان برگها، رسیدن وپراکنش بذرها،) در کلن های مختلف در زمان های متفاوتی انجام شده است. اختلاف زمانی بین ظهور این پدیده ها از چند روز تا چند هفته متغی ر بوده است. کلیدواژه: پده، کلکسیون، پروونانس، مورفولوژی، صفات رویشی، فنولوژی