ارزیابی عملکرد لاین های امید بخش نخود کابلی توده بومی قزوین در کشت پاییزه تحت شرایط دیم(آنفارم)

درکشت بهاره نخود طول دوره رشد رویشی کوتاه بوده و گیاه به علت مواجهه با خشکی آخر فصل معمولا از عملکرد مطلوبی برخوردار نمی باشد. نتایج حاصل از آزمایشات طی چندین سال نشان داده که با تغییر سیستم کشت از بهار به زمستانه یا انتظاری عملکرد نخود حدود دو برابر افزایش می یابد. توده های بومی با توجه به ترکیب ژنوتیپ ها، هیبریداسیون اتفاقی و جهش های طبیعی کم و بیش ناخالص می باشند. با این حال با توجه به عمل خود گشنی، ژنوتیپ های مذکور اغلب خالص می باشند. بنابراین هرتوده درحقیقت دارای چندین لاین خالص می باشد. توده بومی نخود قزوین طی سالها کشت دردیم زارها ضمن داشتن پتانسیل عملکرد بالا وسازگاری خوب در منطقه، در چند سال گذشته نسبت به برخی تنش های غیرزنده از جمله خشکی و نیز بیماری برق زدگی حساسیت بیشتری یافته است. این درحالی است که درآزمایشات چندسال اخیر بوته های مقاوم و درعین حال دارای دیگر خصوصیات زراعی مطلوب مشاهده شده است. بمنظوردسترسی ویافتن ارقام پرمحصول وسازگاربا شرایط آب وهوایی منطقه این پروژه بااستفاده ازشش لاین انتخابی ازآزمایشات سازگاری سلکسیون توده بومی قزوین ویک رقم شاهد درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی باچهار تکرار و در مزارع کشاورزان سه منطقه سردسیراستان آذربایجان غربی(ارومیه، اشنویه و مهاباد) به اجرا درآمد. براساس نتایج بدست آمده وباتوجه به مقایسه میانگین عملکرد دانه، سه لاین خالص شماره سه، پنج و یک به ترتیب با متوسط عملکرد721/0، 700/3 و 643/8 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد با متوسط عملکرد 607/1 کیلوگرم در هکتار برتر بودند. با این حال با توجه به عملکرد و سایر خصوصیات زراعی مطلوب، سه لاین Gazvin-IDKUr-2011-93Ur-13، Gazvin-IDKUr-2011-3Ur-14 و Gazvin-IDKUr-2011-93Ur-15 برای شرکت در آزمایشات تحقیقی ترویجی جهت معرفی به کشاورزان در مناطق سرد انتخاب شدند.واژه های کلیدی: تحمل به سرما، دیم، کشت پاییزه و انتظاری، نخود (Cicer arietinum L.)