ارزیابی مقاومت ارقام هلو و شلیل نسبت به باکتری عامل بیماری شانکر درختان میوه هسته دار در استان مازندران

بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار، حاصل از Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss)، از تمامی مناطق اصلی پرورش درختان میوه در دنیا گزارش شده است. با توجه به خسارت قابل توجه این بیماری در ارقام هلو و شلیل در استان های شمالی کشور، شناسایی و معرفی ارقام مقاوم می‎تواند در مدیریت بیماری نقش شایانی داشته باشد. برای انجام این تحقیق، ابتدا نمونه های با نشانه های مشکوک به آلودگی به شانکر در این باغات جمع آوری شد. پس از جداسازی عامل باکتریایی نسبت به شناسایی مقدماتی آن بوسیله واکنش های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی اقدام شد. باکتری هایی از جنس Pseudomonas و Xanthomonas به عنوان عوامل اصلی بیماری شانکر درختان هسته دار در منطقه مازندران شناسایی شدند. در ادامه، مقاومت سه رقم از ارقام غالب هلو در استان مازندران شامل زعفرانی، ردتاپ و آلبرتا و سه رقم شلیل شامل سان کینگ، کیوتا و سیبی نسبت به بیماری شانکر مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی مقاومت این ارقام، سوسپانسیون باکتری مورد نظر به آن ها تزریق و پس از یک ماه طول شانکر ایجاد شده بر روی سرشاخه ها اندازه گیری گردید. در ادامه عصاره گیری آنزیمی از بافت های برگ و سرشاخه این درختان انجام شد و سپس فعالیت کیفی آنزیم پلی فنل اکسیداز در آن ها با کمک ژل پلی اکریل آمید مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که میزان حساسیت ارقام مورد بررسی نسبت به این بیماری متفاوت است. بر اساس یافته‎های این تحقیق، ارقام هلو از نظر حساسیت به شانکر باکتریایی و ظهور علایم اختلاف معنی دار داشته و رقم آلبرتا مقاومت بالاتری نشان داد و رقم زعفرانی و ردتاپ به عنوان ارقام نیمه مقاوم ارزیابی شد. در بین ارقام شلیل، رقم کیوتا بیشترین آلودگی را به خود اختصاص داده و رقم های سان کینگ و سیبی در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین مشخص گردید که در اثر آلودگی برگ ها و سرشاخه ها به Pss در ارقام نسبتا مقاوم و تا حدودی در ارقام نیمه مقاوم فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز برانگیخته شده و آیزوزایم (های) جدیدی در این ارقام تولید می شود، ولی در ارقام حساس فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز تغییر چندانی نشان نداده و در مواردی حتی تولید بعضی از آیزوزایم ها متوقف شده است. خوشه بندی ارقام نشان داد که اگرچه در بین ارقام مورد مطالعه تنوع زیادی وجود دارد اما در اغلب موارد بافت های آلوده ارقام در خوشه هایی مجزا از بافت سالم و شاهد آن ها گروه بندی شدند که این موضوع نشان دهنده ظهور باندهای آیزوزایمی خاصی در اثر تحریک عامل بیماری شانکر می باشد. همچنین بیشترین فاصله های ژنتیکی در بین بافت های سالم و آلوده مشاهده گردید. از طرفی، در خوشه بندی که به طور اختصاصی تنها برای بافت های آلوده انجام شد ارقام حساس و مقاوم اغلب به طور جداگانه گروه بندی شدند که نشان دهنده تنوع ارقام مورد بررسی از نظر میزان حساسیت به عامل بیماری شانکر می باشد.واژه های کلیدی: هلو، شلیل، شانکر باکتریایی، Pseudomonas syringae، مقاومت، آنزیم پلی فنل اکسیداز.