ارزیابی واکنش 15 رقم مهم سیب زمینی در برابر آلودگی با یک جدایه رایج ایرانی ویروس A سیب زمینی

ویروس ای سیب زمینی (PVA) از جمله ویروس های مهم خسارت زا در سیب زمینی می باشد که حضور آن در غالب مزارع سیب زمینی کشور گزارش شده است. استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل در برابر آلودگی به PVA از مهمترین اقدامات در جهت مدیریت این بیماری در مزارع سیب زمینی محسوب می شود. در این تحقیق تعداد 20 ژنوتیپ سیب زمینی (شامل 15 رقم تجاری: اگریا، مارفونا، سانته، کوزیما، آریندا، ساتینا، باراکا، بورن، دراگا، اسپریت، پیکاسو، دیامانت، جلی، میلوا و بانبا و 5 کلون 1/397081، 1/396136، 9/397074، 8/397032، 8/397075) انتخاب و غده های آنها پس از اطمینان از عدم آلودگی به سایر ویروس های بیمارگر در سیب زمینی، در شرایط گلخانه کشت و واکنش گیاهان در برابر آلودگی با یک جدایه ایرانی PVA (از زیرگروه IA)، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی های گلخانه ای نشان داد که در سه رقم آریندا، دیامونت و سانته بدنبال مایه زنی با جدایه PVA-Ard هیچ علایمی در گیاهان مشاهده نشده و در آزمون الایزا نیز ویروس در آنها ردیابی نگردید، در حالیکه در مابقی ارقام علایم پیسک و موزاییک در برگ ها بروز نموده و در سه رقم دراگا، پیکاسو و ساتینا علایم بدشکلی برگ نیز مشاهده شد. در دو رقم دراگا و ساتینا هر شش گیاه مایه زنی شده به ویروس آلوده شدند. در بخش دیگری از تحقیق، واکنش این ژنوتیپ ها در مزرعه و طبق روش استاندارد ارزیابی ارقام سیب زمینی توصیه شده توسط مرکز بین المللی تحقیقات سیب زمینی (CIP) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد آزمون قرار گرفت. تجزیه واریانس درصد بوته های علایم دار، درصد بوته های آلوده (بر اساس آزمون الایزا) و درصد کاهش محصول، نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین ارقام سیب زمینی مورد بررسی بود. بر اساس این نتایج، سه رقم آریندا، دیامانت و سانته فاقد علایم مشخصه ای از آلودگی در مزرعه بوده و با استفاده از آزمون الایزا ویروس در آنها ردیابی نشده و کمترین درصد کاهش محصول در آنها بترتیب با 9/1، 2 و 6/2 درصد تعیین شد. به نظر می رسد این ارقام دارای نوعی مقاومت فوق العاده (ER) باشند. همچنین بر اساس روش استاندارد فوق الذکر، ارقام اگریا، میلوا، کوزیما، مارفونا و باراکا که درصد آلودگی آنها زیر 25 درصد (بین 75/15 تا 07/22 درصد) و کاهش محصول آنها نیز بین 7 تا 1/9 درصد بود، بعنوان ارقام با مقاومت نسبی (نسبتا مقاوم) گروه بندی شدند. دو رقم بانبا و بورن با متوسط درصد آلودگی بالای 25 درصد، ولی به دلیل پایین بودن میانگین درصد کاهش محصول آنها (بترتیب 5/7 و 9 درصد)، بعنوان ارقام متحمل در برابر جدایه ویروسی مورد بررسی ارزیابی گردیدند. سایر ژنوتیپ های مورد بررسی دارای میانگین درصد آلودگی بالای 25 درصد و میانگین کاهش محصول از 14 درصد تا 27 درصد بودند. دو رقم دراگا و ساتینا بترتیب با 81/85 و 46/40 درصد آلودگی و کاهش محصول بترتیب 0/27 و 3/23 درصد، در بین 20 ژنوتیپ مورد بررسی حساسترین ارقام ارزیابی شدند. لغات کلیدی: مقاومت، مدیریت بیماریهای ویروسی، مقاومت فوق العاده، مقاومت نسبی