طرح ملی روش های برآورد سیلاب در حوزه های آبخیز کشور

ارزیابی و برآورد سیلاب های بزرگ و خطرناک از دیرباز به صورت های مختلف مورد بحث بوده است.در کشور ایران همه ساله شاهد طغیان رودخانه ها و پرداخت خسارات سنگین ناشی از آن ها هستیم.شناخت دبی اوج و ماکزیمم احتمالی در یک نقطه از رودخانه که ایجاد تاسیسات آبی مانند سدها، پل ها، سیل بندها و غیره در آن مورد نظر است، یک مطلب اساسی می باشد.در این تحقیق برآورد سیلاب های پیک و لحظه ای 1098 ایستگاه هیدرومتری کشور، با استفاده از روش گامبل، در دوره بازگشت های 2, 5، 10، 20، 50، 100، 200، 500 ساله برآورد شد. نتایج حاصل از بررسی نشان داد؛ حوزه آبخیز کرخه با 134/8484 متر مکعب بر ثانیه بیشترین سیلابلحظه ای با دوره بازگشت500 سال و حوزه آبخیز قره قوم با 42/52 متر مکعب بر ثانیه کمترین سیلاب لحظه ای با دوره بازگشت2 سال را دارد.نتایج حاصل از بررسی دبی لحظه ای در سه اقلیم خشک، نیمه خشک و مرطوب در دوره بازگشت های دو الی 500 ساله نشان داد، در اقلیم خشک، حوضهبا کد 27112 (کل، مهران، مسیل های جنوبی و جزایر)دارای مساحت2/1383 کیلومتر مربعو مقدار83/25635متر مکعب دبیدر دوره بازگشت 500 سال و 67/3215 متر مکعب در دوره بازگشت دو سال دارای بیشترین دبی لحظه ای می باشد. حوضه با کد 48113 و مساحت24/2089کیلومتر مربع واقع در حوزه آبخیز کویرهای سیاه کوه، ریگ زرین و دق سرخ با 15/1 متر مکعب دبی در دوره بازگشت دو سال و 16/33 متر مکعب در دوره بازگشت 500 سال کمترین دبی لحظه ای را داراست. در منطقه نیمه خشک کشور،حوزه آبخیز کارون بزرگ با مساحت 2/703 کیلومتر مربع، بیشترین مقدار دبی لحظه ای را در زیر حوضه کد 233314 (کارون بزرگ) داراست، که این مقدار به ترتیب در دوره بازگشت های دو و 500 ساله برابر 34/2744، و 68/11418 متر مکعب می باشد.کمترین میزان دبی لحظه ای نیز در حوزه آبخیز کویر مرکزی(زیر حوضه با کد47146) با مساحت 76/377 کیلومتر مربع مشاهده شد که باتوجه به دوره های بازگشت، این مقادیر برابر 28/84و 99/336 متر مکعب است.دبی لحظه ای در اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب کشور نشان داد؛ بیشترین دبی لحظه ای در حوضه با کد 134 و مساحت 44/1190 کیلومتر مربع واقع در حوزه آبخیز سد سفید رود می باشد که این مقدار در کمترین و بیشترین دوره بازگشت مورد مطالعه در این تحقیق، به ترتیببرابر 87/865 و 37/3383 متر مکعب است.حوضه با کد 412236 واقع در حوزه آبخیز دریاچه نمک با مساحت 64/564 کیلومتر مربع در دوره بازگشت های دو و 500 ساله، با 72/51، و 17/300 متر مکعب کمترین دبی لحظه ای را در این منطقه دارد.واژه های کلیدی:اقلیم،سیلاب،دبی حداکثر لحظه ای، دوره بازگشت.