بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپصهای نخود سفید در کشت پاییزه مناطق سردسیر دیم کشور

بمنظور دسترسی و یافتن ارقام متحمل به سرما، پر محصول و سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه سردسیر کشور این پروژه با استفاده از ‮‭16‬ لاین انتخابی از آزمایشات پیشرفته سراسری مقایسه عملکرد سال زراعی ‮‭1390-1391‬ و شاهد جم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار و در چهار منطقه سردسیر کشور (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و زنجان) در طول سه سال زراعی به اجرا در آمد. براساس نتایج تجزیه مرکب اختلاف بسیار معنی داری برای تمامی صفات در محیط های مختلف وجود داشت. اثر ژنوتیپ نیز برای همه صفات معنی دار بود. در عین حال اثر متقابل ژنوتیپ در محیط نیز برای تمامی صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین عمکرد لاین ها در سه سال حاکی از برتری لاین های ‮‭8617‬ ‭FLIP ‬‮‭51-02‬C، ‭FLIP ‬‮‭80-03‬‭C ‬، ‭ILC ‬و ‭FLIP ‬‮‭80-03‬‭C ‬با متوسط عملکرد 2/،‮‭1 1009‬/،‮‭993/1 1004‬ و ‮‭956/2‬ کیلوگرم در هکتار نسبت به دیگر لاینصها و شاهد جم با متوسط عملکرد ‮‭738/5‬ کیلوگرم در هکتار بود. تجزیه پایداری براساس داده های سه سال و با استفاده از چندین پارامتر پایداری (دامنه تغییرات، واریانس محیطی، ضریب تغییرات، شیب خط، انحراف از رگرسیون و ابرهارت و راسل) برای لاین های دارای عملکرد و خصوصیات زراعی برتر در آزمایشات بعمل آمد. براساس نتایج کلی پنج لاین ‭ILC ‬‮‭8617‬، ‭FLIP ‬‮‭51-02‬C، ‭FLIP ‬‮‭8-03‬C، ‭FLIP ‬‮‭123-03‬‭C ‬و ‮‭133-03‬‭C FLIP ‬به عنوان لاین های امید بخش و دارای پایداری عملکرد انتخاب گردیدند. واژه های کلیدی: نخود پاییزه، خصوصیات زراعی، پایداری عملکرد، دیم.