تاثیر تاریخ کاشت، سمپاشی و ضدعفونی بذر در کنترل بیماری گل سبز کنجد در استان یزد

گل سبز کنجد یکی از مهمترین بیماری های کنجد در استان یزد می باشد و آلودگی کامل مزارع به این بیماری در پاره ای از مناطق استان مشاهده گردیده است. به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت، سمپاشی با حشره کش و ضدعفونی بذر در کنترل بیماری گل سبز کنجد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در رضوان شهر اشکذر (استان یزد) که بیماری از گسترش و میزان خسارت بالایی برخوردار بود به اجرا در آمد. تاریخ کاشت در دو سطح ( ‮‭25‬ خرداد و ‮‭15‬ تیر ماه)، محلول پاشی با ایمیداکلوپراید (کونفیدور ‭sc‬‮‭35‬ ) در دو سطح ( ‮‭0/3‬ در هزار و شاهد بدون سمپاشی) و ضدعفونی بذر با ایمیداکلوپراید ‭ws‬‮‭70‬ (گاچو) در دو سطح (3 در هزار و بدون ضدعفونی) به صورت فاکتوریل بود. هر واحد آزمایشی شامل 6 خط کاشت به فاصله ‮‭50‬ سانتیمتر و به طول 8 متر بود. بذر ها با دست و در عمق ‮‭3-2‬ سانتیمتری خاک کاشته شده و آبیاری بر اساس دور هفت روز انجام شد. در زمان برداشت محصول از خطوط غیر حاشیه ی هر واحد آزمایشی 2 خط یک متری به طور تصادفی برداشت و بوته های آلوده و سالم بر اساس علایم مشخص بیماری و در موارد مشکوک با آزمون واکنش زنجیره ای پلیمراز با جفت آغازگر های P1‭/P‬7 و R‮‭16‬F2‭n/R‬‮‭16‬R2 تفکیک شدند. در نهایت درصد آلودگی، عملکرد و اجزای عملکرد بوته های آلوده و سالم در پایان دوره رشد اندازه گیری و مقایسه آماری شد. بر اساس نتایج جدول تجزیه واریانس، تاریخ کاشت و سمپاشی در سطح احتمال 1 و 5 درصد بر درصد آلودگی تاثیر معنی دار داشتند. تاریخ کاشت اول ‮‭31/25‬ درصد آلودگی بیشتری از تاریخ کاشت دوم داشت. ضد عفونی بذر تاثیری بر درصد آلودگی در تاریخ کاشت اول نداشت ولی در تاریخ کاشت دوم 5 درصد میزان آلودگی را کاهش داد اگرچه تاثیر آن معنی دار نبود. در مجموع چون تاثیر تاریخ کاشت در این آزمایش بر عملکرد معنی دار نبود ولی تاثیر آن بر درصد آلودگی معنی دار بود در سال هایی که آلودگی شدید باشد گیاه تعداد زیادی کپسول تولید نموده و قادر به پر کردن آن نیست بنابراین وزن هزار دانه به شدت تحت تاثیرقرار گرفته و کاهش می یابد. با توجه به این که بیماری در سال های مختلف با میزان آلودگی و شدت متفاوتی بروز می کند و در کشت های زود هنگام آلودگی بسیار بالاست تاریخ کاشت دوم (نیمه تیرماه) با محلول پاشی توصیه می شود. واژه های کلیدی: فیتوپلاسما، کنترل، پی سی آر، عملکرد و اجزای عملکرد