سنتز و بررسی کارایی فرومون جنسی چوب خوار پسته ‭Amsel (Lep.: Tineidae) Kermania Pistaciella ‬و مقایسه آن با ترکیب خارجی (کرمان)

پروانه چوبخوار پسته یکی از مهم ترین آفات درخت پسته در ایران می باشد. برای کنترل این آفت تاکنون مبارزه شیمیایی در دستور کار بوده که به دلایل متعدد از جمله باقیمانده آفت کش ها در پسته و عدم کارایی لازم، قابل توجیه نیست و لذا پرداختن به سایر روش های مدیریت کنترل آفت ضروری است. در این بررسی قدرت جلب کنندگی سه غلظت مختلف فرومون جنسی پروانه چوبخوار پسته (‮‭0/5‬ ، 1 و 2 میلی گرم) که در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی ساخته شده بود با فرومون خارجی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با پنج تکرار در منطقه کرمان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی، اختلاف معنی داری در سطح احتمال پنج درصد وجود دارد به طوری که فرومون خارجی قادر به شکار تعداد بیشتری از پروانه ها بوده و فرومون های تولید داخل کمترین شکار را داشته اند. بر اساس نتایج به دست آمده، فرومون خارجی با میانگین تعداد پروانه های شکار شده در هر تله (‮‭16/6 3/4‬) در گروه ‭a ‬و سه غلظت مختلف از فرومون داخلی در گروه ‭b ‬قرار می گیرند. میانگین تعداد پروانه های شکار شده در هر تله برای غلظت دو میلی گرم فرومون ساخت داخل کشور‮‭7/9 1/8‬ ، برای غلظت یک میلی گرم‮‭6/1 1/4‬ و برای غلظت نیم میلی گرم‮‭6/9 2/6‬ بوده است. مواردی از قبیل افزایش غلظت فرومون و همچنین افزایش کیفیت کپسول های آزاد کننده فرومون ‭(dispenser) ‬به منظور بالابردن کارایی فرومون ساخت داخل برای جلب بیشتر پروانه ها پیشنهاد می شود. کلمات کلیدی: پروانه چوبخوار پسته، ‭Kermania Pistaciella‬، فرومون جنسی،