ارزیابی و مقایسه عملکرد دانه ژرم پلاسم بین المللی نخود به منظور انتخاب لاین های مناسب متحمل به سرما در شرایط سردسیر دیم‭(2013-CICTN)‬

به منظور انتخاب ژنوتیپ های نخود متحمل به سرما و تغییر زمان کشت از بهاربه پاییز، این تحقیق با یک آزمایش بین المللی متحمل به سرمای نخود) ‮‭2013‬‭-CICTN) ‬با ‮‭40‬ ژنوتیپ نخود، همراه با شاهد حساس به سرما (‮‭533‬ ‭ILC )‬، در2 تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی دیم مراغه و کردستان و در سال زراعی ‮‭1392-93‬ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش در ایستگاه مراغه نشان داد، ژنوتیپ ها، تحت تاثیر برودت ‮‭17‬- درجه سانتی گراد بدون پوشش برفی، قرارگرفتند و دچار خسارت شدید سرما شده و از بین رفتند. دراین بررسی از ژنوتیپ شماره 9‭(FLIP ‬‮‭79-06‬‭C) ‬تعداد 3 بوته، ژنوتیپ شماره ‮‭26‬‭(FLIP ‬‮‭52-08‬‭C) ‬تعداد 2 بوته و از ژنوتیپ های شماره 3 ‭(FLIP ‬‮‭37-05‬‭C)‬، ‮‭18‬ ‭(FLIP ‬‮‭237-07‬‭C) ‬و ‮‭21‬ ‭(FLIP ‬‮‭250-07‬‭C)‬، هرکدام، تنها یک بوته پس از سرمای زمستان زنده ماندند. در ایستگاه کردستان، ژنوتیپ ها تحت تاثیردمای ‮‭12/2‬- درجه سانتی گراد بدون پوشش، قرارگرفتند. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه نشان دادکه بین ژنوتیپ ها وشاهد حساس، اختلاف آماری بسیار معنی دار(‮‭01.0‬ ‭P ) ‬مشاهده شد. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ های شماره ،2 ،6 ،4 ،‮‭36‬ ،‮‭20‬ ،‮‭26‬ ،‮‭23‬ ،‮‭30‬ ،‮‭29‬ ،8 ،‮‭22‬ ،3 ،‮‭32‬ ،‮‭14‬ ،‮‭16‬ ،9 ،‮‭31‬ ،‮‭24 17‬و ‮‭35‬ به ترتیب با دامنه عملکرد بین ‮‭1159 -1577‬ کیلوگرم درهکتار و ژنوتیپ های شماره ،‮‭19‬ ،‮‭18‬ ،‮‭40‬ ،7 ،‮‭21‬ ،‮‭34‬ ،‮‭39 25‬ و ،‮‭12‬ با دامنه عملکرد ‮‭984 -1131‬ کیلوگرم درهکتار، عملکرد دانه بیشتر و معنی داری نسبت به شاهد حساس به سرما (با میانگین ‮‭479‬ کیلوگرم درهکتار) داشتند و ‭FLIP ‬‮‭173-06‬‭C ‬با مقاومت به سرمای ‮‭72‬ درصدی، به عنوان ژنوتیپ متحمل، شناخته شد. واژه های کلیدی : کشت پاییزه، نخود، ‭Cicer arietinum ‬، تحمل به سرما، ژنوتیپ، دیم