بررسی امکان تغییر سیستم آبیاری از روش سطحی (غرق ابی) به زیرسطحی با لوله های پی وی سی ‭(PVC) ‬در باغ های پسته

در این پروژه، امکان تغییر سیستم آبیاری از روش غرقابی به زیرسطحی (با لوله های پی وی سی سوراخدار) روی درختان بارور پسته مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد ‭(S) : ‬آبیاری به روش غرقابی منطبق با روش آبیاری قبل از اجرای طرح با دور آبیاری ‮‭48‬ روز و حجم آب ‮‭6720‬ متر مکعب در هکتار، تیمار 1‭P: ‬آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی با میزان آب مورد استفاده برای تیمار شاهد و دور آبیاری ‮‭12‬ روز و تیمار 2‭P: ‬آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی با میزان آب ‮‭75‬ درصد مقدار آب مورد استفاده برای تیمار شاهد و دور آبیاری ‮‭24‬ روز بودند. جهت بررسی اثر تیمارهای تغییر روش آبیاری بر درختان پسته، در زمان های مشخص، صفات رویشی و صفات کمی و کیفی محصول اندازه گیری گردیده و بهره وری مصرف آب نیز محاسبه شد. نتایج نشان داد که از بین صفات رویشی، تنها سطح برگ و تعداد کل جوانه ها بطور معنی داری تحت تاثیر مثبت تغییر روش آبیاری قرار گرفتند. همچنین تغییر روش آبیاری بر روی اغلب صفات کمی و کیفی محصول در سطح 5 درصد اثر معنی دار داشت، بطوریکه باعث افزایش ‮‭0/8‬ تا ‮‭1/6‬ کیلوگرمی وزن محصول خشک هر درخت، کاهش ‮‭1/7‬ تا ‮‭4/25‬ درصدی پوکی، افزایش ‮‭3/5‬ تا 6 درصدی خندانی و کاهش ‮‭1/3‬ تا 2 واحدی در انس پسته گردید. گردید. ضمن اینکه بهره وری مصرف آب نیز در روش های آبیاری 1‭P ‬و 2P، به ترتیب ‮‭41/4‬ درصد و ‮‭61/6‬ درصد افزایش یافت. تیمارهای آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی در اغلب صفات مورد بررسی، اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد با یکدیگر نداشتند. ضمن اینکه استفاده از روش آبیاری 2‭P ‬در مقایسه با1P، علاوه بر کاهش ‮‭25‬ درصدی مصرف آب، سبب افزایش ‮‭14/3‬ درصدی در بهره وری مصرف آب گردید. نتایج بررسی وضعیت شوری خاک ناحیه ریشه درختان در فصل پاییز (قبل از آبشویی) نیز حاکی از افزایش شوری سطح خاک در ناحیه بالای لوله های زیرسطحی بود. اما هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در اسفندماه و پس از انجام آبشویی و بارندگی زمستانه به وضعیت مناسبی رسید. ارزیابی اقتصادی اجرای این پروژه نیز حاکی از توجیه اقتصادی بالای آن دارد، به طوریکه با سرمایه گذاری سالیانه در حدود ‮‭16‬ میلیون ریال در هرهکتار برای تغییر سیستم، با توجه به انتخاب روش آبیاری 1‭P ‬یا 2P، به ترتیب درآمدی معادل ‮‭7/13‬ و ‮‭14/25‬ برابر سرمایه گذاری اولیه، عاید باغدار خواهد شد. بنابراین با در نظر گرفتن محدودیت های مناطق پسته کاری ایران از نظر کمیت و کیفیت منابع آب در دسترس، استفاده از روش 2‭P ‬به دلیل کاهش ‮‭25‬ درصدی مصرف آب و افزایش ‮‭61/6‬ و ‮‭14/3‬ درصدی بهره وری مصرف آب، به ترتیب نسبت به روش های ‭S ‬و 1P، قابل توصیه می باشد. کلمات کلیدی:آبیاری زیرسطحی، آبیاری غرقابی، بهره وری مصرف آب، پسته، شوری، لوله های پی وی سی