بررسی اثرات سازه های مکانیکی کنترل رواناب و رسوب بر ذخیره ی رواناب ها در حوزه های آبخیز (استان فارس)

حوزه های آبخیز به عنوان پهنه هایی که تمام رواناب ناشی از بارش را دریافت می کنند، مه م ترین بخش در برنامه ریزی های مرتبط با استفاده ی بهینه از منابع آب و خاک، محسوب می گردند. با آگاهی از نحوه ی تاثیرگذاری عملیات، مدیران و برنامه ریزان قادر به برنامه ریزی بلندمدت خواهند بود. هدف این پژوهش ارزیابی نقش عملیات آبخیزداری در چگونگی ذخیره ی رواناب ها در حوزه ی آبخیز کلستان شیراز می باشد. در ابتدا نقشه ها و داده های موجود گردآوری و به روز شد. سپس با استفاده از مدل های ‭SCS ‬و ‭HEC-HMS ‬و اندازه گیری نفوذپذیری، منحنی های سطح-حجم-ارتفاع سازه ها ترسیم و حجم مخازن، داده های هواشناسی و روان آب و شبیه سازی سیلاب برای دو حالت قبل و بعد از عملیات آبخیزداری انجام شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش های آماری توصیفی استفاده شد. نتایج بیانگر اثر روش های زیستی و سازه ای بر کاهش قابل توجه رواناب می باشند. عملیات زیستی آبخیزداری اثر بسزایی در مهار رواناب، سیل و طولانی شدن زمان تمرکز گذاشته است. عملیات مکانیکی دو نقش عمده بر روی ذخیره ی رواناب حوضه داشته است. نخست تاثیر مستقیم نگه داشت آب توسط مخازن بندها و دیگری باعث کاهش سرعت آب و افزایش نفوذ آب به آبخوان شده است. بنابراین عملیات آبخیزداری باعث ذخیره ی رواناب و نفوذ در آبخوان شده که علاوه بر برداشت مستقیم از روان آب حوضه جهت تولید انگور و بادام، باعث افزایش آب چشمه ها و نفوذ در لایه های آبرفت آبخوان منطقه شده که این امر باعث بهبود کمی و کیفی ‮‭45‬ حلقه چاه بهره برداری کشاورزان و باغداران منطقه شده است. واژه های کلیدی: آبخیزداری، ارزیابی، شیراز، کلستان، سازه های مکانیکی، رواناب