بررسی خواص بیولوژیک (ضدباکتری، ضدقارچ، سیتوتوکسیک و ضدویروس)

اسفنج ها ساده ترین و قدیمی ترین جانداران پرسلولی می باشند. این موجودات فاقد هر گونه ساختار دفاعی مکانیکی هستند بنابراین برای حفظ بقا، در طی سالیان متمادی توانایی تولید متابولیت های ثانویه ی خود را به عنوان عامل دفاعی شیمیایی تکامل بخشیده اند. یکی از مهمترین کاربردهای متابولیت های ثانویه ی اسفنج ها، استفاده از ترکیبات شیمیایی با خواص بیولوژیک به عنوان دارو می باشد. در این تحقیق نمونه ای از اسفنج با نام علمی از عمق ‮‭15‬ تا ‮‭20‬ متری جزیرهنگام توسط غواصی جمع آوری شد. به منظور بررسی ترکیبات طبیعی غیر قطبی و نیمه قطبی عصاره دی اتیل اتری تهیه شد و به دستگاه ‭GC/MS ‬تزریق شد. سپس به منظور بررسی خواص بیولوژیک اثرات سیتوتوکسیک، ضدباکتریایی، ضدقارچ و ضدویروس مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی خواص سیتوتوکسیک عصاره های متانولی و دی اتیل اتری با استفاده از آزمون ‭XTT ‬روی سلول های سرطانی اپیدرمویید دهان انسان ‭(KB/ C‬‮‭152‬) و لنفوسیتی ‭(HUT-‬‮‭78‬‭/ C‬‮‭185‬) انجام گردید،همان طور که نتایج نشان می دهد عصار دی اتیل اتری دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد (‮‭50‬‭IC) ‬برابر ‮‭200‬ ‭g/ml ‬و عصاره متانولی ‮‭200‬ ‭g/ml ‬و ترکیب تجاری سیتوتوکسیک سیکلوسپورین برابر‮‭275‬ ‭g/ml ‬روی سلول های لنفوسیتی می باشد.عصار دی اتیل اتری دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد (‮‭50‬‭IC) ‬برابر ‮‭325‬ ‭g/ml‬، متانولی ‮‭375‬ ‭g/ml ‬و ترکیب تجاری سیتوتوکسیک سیکلوسپورین برابر‮‭135‬ ‭g/ml‬روی سلول های اپیدرمویید دهان انسان می باشد. بررسی خواص ضدباکتریایی با استفاده از روش براث‭(Bacterial Broth Dilution Methods) ‬روی سویه های باکتریایی گرم منفی و مثبت (، ‭Escherichia coli‬، ‭Pseudomonas aeruginosa‬، ‭Staphylococcus aureus ‬و‭subtilis Bacillus)‬انجام گردید و میزان ‭MIC‬و ‭MBC ‬عصاره های دی اتیل اتری، متانولی و آبی تعیین گردید. میزان ‭MIC ‬مشخص نمود که عصاره دی اتیل اتری و متانولی با غلظت ‮‭20‬ ‭mg/ml ‬در باکتری ‭Escherichia coli‬، ‭mg/ml‬‮‭10‬ روی باکتری ‭Bacillus subtilis ‬و در غلظت ‭mg/ml‬2 روی باکتری ‭Staphylococcus aureus ‬اثر گذاشته است. حداقل غلظت کشندگی باکتری ‭(MBC) ‬عصاره دی اتیل اتری برای باکتری ‭Bacillus subtilis ‬برابر ‮‭30‬ ‭mg/ml ‬و ‭mg/ml‬‮‭10‬ برای باکتری ‭Staphylococcus aureus ‬می باشد و سایر عصاره های روی باکتری ها اثر کشندگی از خود نشان ندادند. بررسی خواص ضدقارچ با استفاده از روش ماکرودایلوشنروی سویه های قارچ و مخمر ‭Candida albicans ‬و ‭Aspergillus fumigatus‬انجام گردید. نتایج حاکی از آن است که عصاره آبی در هیچ کدام از غلظت ها روی سویه های قارچ اثرنگذاشته، عصاره متانولی در غلظت ‮‭5/0‬ ‭mg/ml ‬از رشد قارچ آسپرژیلوس ممانعت نموده و در غلظت 5 ‭mg/ml ‬سبب مرگ قارچ مورد نظر شده است و عصاره دی اتیل اتری در غلظت ‮‭75/0‬ ‭mg/ml ‬از رشد مخمر کاندیدا ممانعت نموده در غلظت 5 ‭mg/ml ‬سبب مرگ مخمر مورد نظر شده است. بررسی خواص ضدویروس عصاره های متانولی و دی اتیل اتری با استفاده از آزمون ‭XTT ‬روی سلول 2‭-MT ‬انجام گردید، همان طور که نتایج نشان می دهد عصار دی اتیل اتری دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد از رشد ویروس ایدز (‮‭50‬‭IC) ‬برابر ‮‭500‬ ‭g/ml‬، و اثر ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد عصاره متانولی برابر ‮‭475‬ ‭g/ml ‬می باشد. کلمات کلیدی: اسفنج، ضدباکتری، ضدقارچ، سیتوتوکسیک، ضدویروس، عصاره متانولی، عصاره دی اتیل اتری، جزیره هنگام، خلیج فارس