ارزیابی میزان تولیدات فتوسنتزی (فیتوپلانکتون ها) در مصب رودخانه های مهم حوضه جنوبی دریای خزر

با توجه به شرایط متنوع فیزیکی وشیمیایی آب های رودخانه های منتهی به دریا،به نظر می رسد که تولید اولیه در مناطق مختلف دریای خزر در فصول مختلف، متفاوت می باشد.این تحقیق طی سال ‮‭1392‬در حوضه جنوبی دریای خزر به صورت فصلی انجام شد. در این تحقیق مجموعا ‮‭24‬ ایستگاه مطالعاتی از 8منطقه (نیم خط) منتهی به رودخانه های آستارا، بندر انزلی، سفیدرود، تنکابن، نوشهر، بابلسر، امیرآباد و بندر ترکمن انتخاب گردید که در هر نیم خط 3 ایستگاه در اعماق 5 متر، ‮‭10‬ متر و ‮‭20‬ متر تعیین شد که نمونه برداری فصلی از عمق صفر (سطح) و‮‭10‬ متر و ‮‭20‬ متر توسط نیسکین انجام گرفت. در مجموع ‮‭172‬ گونه از 7 شاخه ‮‭81‬‭) Bacillariophyta ‬گونه)، ‮‭25‬‭) Pyrrophyta ‬گونه)، ‮‭33‬‭) Cyanophyta ‬گونه)، ‮‭31‬‭) Chlorophyta ‬گونه)، 9‭)Euglenophyta ‬گونه)، 1‭) Xantophyta ‬گونه)و 1‭) Chrysophyta ‬گونه)شناسایی گردید. بیشترین فراوانی گونه ای ‭Bacillariophyta ‬در منطقه انزلی (‮‭57‬ گونه) با گونه های غالب ‭Pseudonitzschia seriata‬، ‭Rhizosolenia fragilissima ‬، ‭Stephanodiscos sp. ‬، ‭Melosira varians ‬،‭Nitzschia acicularis ‬و‭Cyclotella menenghiniana ‬، شاخه ‭Pyrrophyta ‬در منطقه امیرآباد(‮‭32‬ گونه) با گونه های غالب ‭Exuviaella cordata ‬، ‭Exuviaella marina ‬، ‭Prorocentrum praximum ‬و‭Prorocentrum scutllum ‬بود. بیشترین فراوانی گونه ای ‭Cyanophyta ‬در منطقه امیر آباد و انزلی (‮‭12‬ گونه)با غالبیت ‭.Oscillatoria sp.‬، ‭Nodularia spumigena ‬و ‭Oscillatoria agardhii ‬و شاخه ‮‭16‬‭) Chlorophyta ‬گونه) با غالبیت ‭Binuclearia lauterbornii ‬و ‭Euglenophyta ‬در منطقه انزلی (6 گونه)با گونه های غالب ‭sp. Euglena‬و ‭Phacus sp. ‬مشاهده شد. در زمستان در منطقه ورودی رودخانه بابلسر در عمق ‮‭10‬ متر و در سطح نیم خط های رودخانه های امیر آباد و انزلی یک گونه از شاخه ‭Chrysophyta ‬مشاهده شد و در آبهای سطحی نیم خط های تنکابن و انزلی نیز از شاخه ‭Xantophyta ‬یک گونه مشاهده شدند که دارای تراکم و زی توده ناچیزی بودند. تغییرات شاخه های مختلف فیتوپلانکتون در آبهای منطقه ورودی رودخانه ها در فصول مختلف اختلاف معنی داری را نشان دادند به طوری که فصل بهار ‮‭1392‬ بیشترین تراکم و زی توده در سطح مشاهده شد که بیشترین تراکم به میزان ‮‭106‬ (‮‭146/57‬ )‮‭152/88‬ در متر مکعب در نیم خط آستارا مشاهده شد که متعلق به شاخه ‭Pyrrophyta ‬بود در حالی که در فصل تابستان، بیشترین تراکم و زی توده در نیم خط تنکابن با تراکم ‮‭106‬(‮‭870/67‬ )‮‭702/70‬ در متر مکعب و زی توده (‮‭346/34‬ )‮‭264/92‬ میلی گرم در متر مکعب مشاهده شد که به دلیل افزایش شاخه ‭Cyanophyta ‬در این منطقه بود. در فصل پاییز بیشترین تراکم فیتوپلانکتون در سطح به میزان‮‭106‬(‮‭273/99‬ )‮‭357/72‬ در متر مکعب و در نیم خط نوشهر بوده است که متعلق به شاخه ‭Cyanophyta ‬بوده است و بیشترین زی توده متعلق به شاخه ‭Pyrrophyta ‬بمیزان (‮‭880/95‬ )‮‭597/76‬ میلی گرم در متر مکعب در نیم خط انزلی بوده است که بدلیل حضور گونه های درشت سایز شاخه ‭Pyrrophyta ‬می باشد. در زمستان بیشترین تراکم ‮‭106‬(‮‭123/52‬ )‮‭885/75‬ در متر مکعب در نیم خط تنکابن و بیشترین میانگین زی توده (‮‭2909/89‬ )‮‭3300/90‬ میلیگرم در متر مکعب درنیم خط سفیدرود مشاهده شد (‮‭0/05‬ ‭P <). ‬کلمات کلیدی: رودخانه ها، فیتوپلانکتون ، تنوع، فراوانی، زی توده