بررسی امکان مبارزه شیمیایی با علف های هرز در گیاه زراعی تریتیکاله ‭(Triticale hexaploide)‬

به منظور بررسی امکان مبارزه شیمیایی با علف های هرز در گیاه زراعی تریتیکاله، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ‮‭14‬ تیمار و 4 تکرار در مشکین دشت کرج به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل: ایزوپروتون + دیفلوفنیکان 2 لیتر در هکتار به صورت پیش رویشی، سولفوسولفورون ‮‭26/6‬ گرم در هکتار، مت سولفورون متیل + سولفوسولفورون ‮‭45‬ گرم در هکتار، یدوسولفورون + مزوسولفورون (آتلانتیس) ‮‭400‬ گرم در هکتار، کلودینافوپ پروپارجیل و فنوکساپروپ پی اتیل هر یک به مقدار ‮‭0/8‬ لیتر در هکتار، ترالکوکسیدیم ‮‭1/2‬ لیتر در هکتار، پینوکسادن، پینوکسادن + کلودینافوپ پروپارژیل و مزوسولفورون + یدوسولفورون(شوالیه) هریک به مقدار ‮‭1/5‬ لیتر در هکتار، دیکلوفوپ متیل ‮‭2/5‬ لیتر در هکتار، دیفنزوکوات وفلم پروپ ام ایزوپروپیل هر یک به مقدار 4 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی در اواسط پنجه زنی تریتیکاله، شاهد بدون علفکش. نتایج نشان داد که اختلاف تیمارهای علفکش بر صفات جمعیت و بیوماس علف های هرز، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه محصول معنی دار شد(‮‭01.0‬ ‭> pr). ‬علفکش های (مزوسولفورون + یدوسولفورون، مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون، ایزوپروتون + دیفلوفنیکان، دیکلوفوپ متیل، ترالکوکسیدیم و دیفنزوکوات) بیشترین تاثیر را در کاهش تعداد بروموس داشتند. اما در کاهش وزن خشک بروموس بجز علفکش های (کلودینافوپ پروپارجیل، فنوکساپروپ پی اتیل و وفلم پروپ ام ایزوپروپیل ) سایر علفکش ها موفق بودند. کاربرد علف کش مزوسولفورون + یدوسولفورون (آتلانتیس) بیشترین تاثیر را در کاهش تعداد جو موشی داشت اما اختلاف معنی داری با علف کش های مت سولفورون متیل + سولفوسولفورون و ایزوپروتون + دیفلوفنیکان نداشت. بجز علفکش های مزوسولفورون + یدوسولفورون (شوالیه)، پینوکسادن و دیفنزوکوات سایر علف کش ها در کاهش وزن خشک جو موشی اثر معنی داری داشتند. هم چنین همگی علف کش ها بجز سولفوسولفورون و فلم پروپ ایزوپروپیل در کاهش تعداد و وزن خشک یولاف وحشی اثر معنی دار داشتند. مصرف علفکش های پینوکسادن و پینوکسادن + کلودینافوپ پروپارژیل باعث ایجادکلروز و مصرف علفکش مت سولفورون متیل + سولفوسولفورون موجب کاهش ارتفاع بوته تریتیکاله شدند. آثار کلروز چهار هفته پس از سمپاشی برطرف شد لیکن کاهش ارتفاع ناشی از علفکش مت سولفورون متیل + سولفوسولفورون تا پایان فصل رویش محسوس بود. اما همگی علفکش های مورد آزمایش نسبت به شاهد موجب افزایش عملکرد تریتیکاله شدند. تیمارهای مزوسولفورون + یدوسولفورون(آتلانتیس) و پینوکسادن + کلودینافوپ پروپارژیل بترتیب با ‮‭60771‬ و ‮‭60420‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. اما اختلاف آنها با سایر علف کشها معنی دار نشد. علی رغم عدم کاهش عملکرد محصول لیکن توصیه می شود در صورت لزوم مصرف علفکش های پینوکسادن + کلودینافوپ پروپارژیل، پینوکسادن و مت سولفورون متیل + سولفوسولفورون با احتیاط صورت گیرد. واژه های کلیدی: بروموس‭(Bromus tectorum L.)‬، یولاف وحشی‭(Avena ludoviciana Dur.) ‬جو موشی‭(Hordeum murinum L.)‬، علفکش های انتخابی.