بررسی و ارزیابی کیفیت پورتال موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی و ارایه ی الگوی مناسب

هدف کلی پژوهش حاضر ارزیابی کیفیت پورتال موجود موسسه به نشانی ‭http://www.itvhe.ac.ir ‬و ارایه ی مدل مفهومی بهینه برای آن است. از هدفهای اختصاصی میتوان به تعیین کمبودها و نقاط ضعف پورتال، تعیین نقاط قوت پورتال، تعیین عوامل موثر بر کیفیت پورتال، ایجاد چارچوبی نظری برای ارزیابی زیر پورتالهای وابسته به موسسه و ارزیابی عوامل موثر بر کیفیت پورتال نام برد. درعین حال این پژوهش در پی یافتن پاسخ برای پرسشهای ذیل است: 1. شاخصهای ارزیابی کیفیت پورتال موسسه چیست؟ 2. کیفیت پورتال موسسه براساس الگوی معیار در چه سطحی است؟ 3. نقاط قوت پورتال موسسه چیست؟ 4. نقاط ضعف پورتال موسسه چیست؟ 5. الگوی بهینه پورتال موسسه دارای چه عناصری است؟ منطقه ی اجرای پروژه شامل موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی و مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) و همین طور فضای مجازی پورتالهای فعال کلیه ی مراکز آموزشی تحت پوشش موسسه آموزش علمی کاربردی در اینترنت است. به طور کلی کیفیت وب سایت میانگین وزنی ویژگی های اطلاعاتی و سامانه ای وب سایت است که منجر به رضایت مخاطبان و مشتریان آن می شود. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع کیفی و کمی بوده همه ی روشها و ابزارهای مورد استفاده در آن نیز در همین چارچوب تعریف می شود. برای ایجاد یک مدل مفهومی در پژوهش حاضر ، چارچوبها و مدلهای زیادی مورد بررسی قرار گرفته و تعدادی از آنها انتخاب شد. از میان این مدلها ، پالمر( ‮‭2002‬ ) به علت روشهای دقیق و جامع بودن مطالعات انجام شده ، پانوپایولو (‮‭2008‬) به علت مطالعه ی وب سایت های دولتی ، اولسینا( ‮‭2008‬ ) به دلیل بررسی عوامل موثر بر کیفیت وب سایتهای دانشگاهی و شورای عالی اطلاع رسانی ایران(‮‭1387‬ و ‮‭1389‬ ) به دلیل بومی بودن مطالعه در نهادهای دولتی ایران به عنوان چارچوبهای پایه مورد استناد قرار میگیرند. پژوهش از دو مرحله تشکیل شده است که در مرحله اول مدلی برای ارزیابی پورتال تدوین و پیشنهاد میشود و در مرحله ی دوم موردکاوی پورتال موسسه آموزش عالی علمی کاربردی صورت میگیرد. در مرحله ی اول پژوهش، فهرستی از شاخصهای کیفیت به کاررفته در چهار الگوی یاد شده در فوق با توجه به سه وجه دولتی، دانشگاهی و ایرانی بودن پورتال موسسه آموزش عالی علمی کاربردی تهیه و سپس از این شاخصها به عنوان داده های ورودی برای گروه های کانونی استفاده شد. هدف از تشکیل گروه های کانونی شناخت شاخصهای موثر بر کیفیت پورتال از نظر کاربران است. برای تامین روایی و پایایی مطالعه از روش ارزیابی لینکولن و گوبا استفاده گردید که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمی است. در مرحله ی آخر که به روش کمی صورت گرفت از پرسش نامه برای سنجش شاخصهایی مثل سرعت دانلود صفحه، وجود یا عدم وجود نقشه ی سایت، وجود چارت تشکیلاتی و ... استفاده شد. مدل مفهومی حاصل از این پژوهش دارای سه لایه است. لایه اول نشان میدهد که کیفیت تابعی از سه مفهوم استفاده پذیری، محتوا و خدمات است. هرکدام از مفاهیم خود دارای بعدهایی هستند که تقسیم بندی شده اند. مفهوم استفاده پذیری به سه بعد دسترس پذیری، مسیریابی و رابط کاربری ؛ مفهوم محتوا به چهار بعد و مفهوم خدمات به سه بعد تقسیم شده اند. سرانجام هر بعد به تعدادی متغیر تقسیم شده است که در این پژوهش مورد اندازه گیری قرار گرفتند. برای اندازه گیری متغیرها نیاز به شاخص هایی بود که در مرحله ی قبلی مشخص و در پاسخ به سوال شماره یک در فصل چهار درج شده است. مخاطبان و گروه خبرگان وب این موسسه بیشترین وزن را به محتوای دانشگاهی، خدمات دانشگاهی و سپس دسترس پذیری داده اند حال آن که در وضعیت موجود بالاترین امتیازات متعلق به بعدهای مسیریابی خدمات دولتی و محتوای دولتی است. واضح است که مخاطبان خواهان افزایش خدمات و اطلاعات مربوط به بعد دانشگاهی موسسه هستند اما موسسه ناخودآگاه بر بخش دولتی خود پای میفشارد. مفهوم فایده مندی که متشکل از سه بعد دسترس پذیری، مسیریابی و رابط کاربری است به شدت و تا اندازه زیادی متکی به ویژگیهای فنی و پیش ساخته پورتال است. پیش ساخته بودن پورتال در عین حال که مزیت محسوب میشود میتواند نقطه ی ضعف هم باشد. طراحی جدید و متنوع در این گونه پورتال ها محدود است ولی موسسه از این امکانات محدود هم استفاده نکرده است. داشتن اطلاعات به زبان های دیگر معمولا برای دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در سراسر جهان مزیت بزرگی محسوب میشود. زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم در دانشگاه ها و زبانهای عربی، ترکی، کردی برای برخی از مراکز آموزش در نواحی خاصی مثل سواحل جنوبی خلیچ فارس، کردستان و نواحی مرزی میتواند مورد استفاده مخاطبان قرا رگیرد و خود به عنوان عاملی برای جذب مشتری عمل کند. برخی از مراکز دارای دو زیر پورتال کاملا مشابه از دو نهاد هستند. علت این عارضه سیاستگذاری از سوی دو نهاد است. از طرفی موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی زیرپورتال را در اختیار مرکز قرار داده و نشانی هایی را به آن ابلاغ نموده است و از سوی دیگر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی هم اقدام مشابهی را که برای مراکز تحقیقاتی انجام داده بود به مراکز آموزش تسری داد. در این میان مراکز آموزش باید انرژی خود را میان دو وبگاه تقسیم کنند که باعث تضعیف هردو میشود. دقت بیشتر در بعد محتوای دولتی نشان میدهد که ارقام مربوط به اخبار، اعم از روزآمدسازی و آرشیو بالاترین امتیاز به خود اختصاص داده اند که این خود هم قوت و هم ضعف محسوب میشود. ستاد موسسه دارای بالاترین امتیاز در این حوزه است که تاکیدی بیشتر بر دولتی بودن موسسه دارد. یکی از نتایج مهم این تحقیق یافتن نقطه ضعف وبگاه موسسه در حوزه حریم خصوصی است. این ضعف منحصر به موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی نبوده و در کل دولت هم معضلی مهم است نقطه ضعف عمده ی دیگر وبگاه موسسه در بعد تکریم ارباب رجوع خودنمایی کرده است که از مباحث قدیمی اما مغفول دولت در سالهای اخیر بوده است.