بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (مازندران- پلور)

مراتع از تیپهای مختلف گیاهی تشکیل شده است که هر یک دارای گونه های متفاوت و متنوعی میباشد. بنابراین هر یک از فرمهای رویشی و نیز هر یک از گونههای مربوط به هر فرم رویشی در دوره زمانی خاصی از دوره چرا ، تولید معینی دارد. هدف از اجرای این طرح ، تعیین تولید سرپای گونههای موجود در مراتع نمونه در مقاطع زمانی مختلف فصل چرا و همچنین تعیین مقدار برداشت علوفه توسط دام (گله) در مقاطع زمانی مختلف فصل چرا از هر گونه و در نهایت از مرتع می باشد. بر این اساس سایت پلور در ‮‭108‬ کیلومتری جنوب غرب شهرستان آمل و در 8 کیلومتری شمال پلور در مسیر جاده پلور- لاربرای این منظور انتخاب و به مدت چهار سال بررسی گردید. از هر گونه در هر ماه حداقل تعداد پنج پایه متوسط در داخل و خارج قطعه محصور شده انتخاب و تمام تولید این پایه ها برداشت گردید. با مقایسه تولید هر گونه در ماههای مختلف، میزان مصرف گونه ها در ماههای مختلف مشخص گردید. نتایج نشان داد بیشترین میزان تولید و مصرف در تیرماه و کمترین آن در شهریور ماه بود. میانگین چهار ساله تولید برابر با ‮‭2593‬ کیلوگرم در هکتار بود که بیشترین میزان علوفه در سال ‮‭86‬ و کمترین آن در سال ‮‭89‬ تولید شد. تولید در سال ‮‭89‬ برابر با ‮‭2.71‬ درصد تولید سال‮‭86‬ بود. بطور متوسط هر ساله ‮‭5.1157‬ کیلوگرم در هکتار از تولید مرتع یعنی معادل ‮‭45‬ درصد آن، مورد استفاده دام قرار گرفت. بیشترین مصرف در سال ‮‭86‬ و کمترین مصرف در سال ‮‭89‬ بود. بهره برداری در سال ‮‭86‬ با حدود ‮‭47‬ درصد بیشترین و در سال ‮‭89‬ با حدود ‮‭43‬ درصد کمترین بود. در تولید و مصرف گونه ها در سالهای مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت و با این که تولید در سالهای ‮‭86‬ و ‮‭88‬ بیشتر از سایر سالها بود، تولید گونه هایی که تراکم کمی در سایت داشتند مانند گونه های ‭Festuca ovina ‬، ‭Ferula galbaneifolia ‬و‭Euphorbia helioscopia ‬در سالهای مختلف معنی دار نبود. در مجموع گونه هایی مانند ‭Elymus hispidudus var hispidus ‬، ‭Bromus tomentellus ‬و ‭Arenaria gypsophiloides ‬دارای بیشترین تولید و مصرف بودند. گونههای ‭Thymus pubescens ‬، ‭Papaver bracteatum ‬و‭Geobelia alopecuroides ‬دارای بیشترین تولید و کمترین مصرف، گونه هایی مانند ‭Taraxacum montanum ‬، ‭Tragopogon graminifoliu ‬و ‭Festuca ovina ‬دارای تولید کم و مصرف زیاد و گونه هایی مانند ‭Euphurbia heliocopis ‬و‭Galium verum ‬دارای تولید و مصرف کم بودند. واژهای کلیدی: تولید- مصرف- درصد بهره برداری- سایت پلور