بررسی ارتباط خاک و پوشش دو گونه مرتعی ‭Atriplex leucoclada ‬و ‭Suaeda vermiculata ‬و تعیین تحمل پذیری این دو گونه به استرس شوری در شرایط آزمایشگاه و رویشگاه های طبیعی در استان فارس

در این تحقیق تحمل پذیری دو گونه مرتعی ‭Atriplex leucoclada ‬و‭Suaeda vermiculata ‬به تنش شوری که بومی ایران و دارای ارزش غذایی بالایی برای دام است در شرایط آزمایشگاه و رویشگاه های طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. مرحله جوا نه زنی، در دو نمک ‭NaCl ‬و ‭Na‬2‭SO‬4 در غلظت های (،0 ،‮‭100‬ ،‮‭200‬ ،‮‭400 300‬ و ‮‭500‬) میلی مولار در سه دمای ،‮‭20 10‬ و ‮‭30‬ درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفت. ویژگی های مورد بررسی شامل درصد، سرعت و شاخص جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ساقه چه و ریشه چه می باشد. مرحله رشد در آزمایشگاه با غلظت های (،0 ،‮‭100‬ ،‮‭200‬ ،‮‭400 300‬ و ‮‭500‬) میلی مولار ‭NaCl ‬و‭Na‬2‭SO‬4 در اتاق کنترل در تاریکی 8 و روشنایی ‮‭16‬ ساعته در دمای ‮‭20‬ درجه سانتی گراد انجام شد. صفات رشد، وزن خشک و تر، شاخص سطح برگ، طول ریشه، نسبت اندام هوایی به ریشه، پتانسیل آبی و محتوای نسبی آب برگ، محلول های سازگار (پرولین، کربوهیدرات های محلول)، و عناصر معدنی اندازه گیری شدند. نمونه برداری گیاه و خاک در اکوتیپ های طبیعی مناطق لار و داراب در استان فارس انجام گرفت. نمونه های گیاهی از ریشه و اندام هوایی بطور تصادفی در دوره رشد رویشی برداشت شد. نمونه برداری خاک نیز در هریک از رویشگاه های گونه های مورد بررسی از دو عمق سطحی (‮‭10-0‬) سانتی متری و عمق زیر سطحی (‮‭45-10‬) سانتی متری در پای بوته ها انجام شد. نتایج بررسی تاثیر نمک ‭NaCl ‬بر ویژگی های جوانه زنی هر دو گونه ‭Suaeda vermiculata ‬و ‭leucoclada Atriplex ‬نشان می دهد که با افزایش غلظت نمک ‭NaCl ‬تا حد معینی از شوری (‮‭200‬ میلی مولار) بیشتر صفات مورد مطالعه در مرحله جوانه زنی شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه زنی و شاخص بنیه بذر به طور معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش می یابند و نشان دهنده این مطلب است که افزایش غلظت نمک ‭NaCl ‬تا ‮‭200‬ میلی مولار باعث تحریک صفات جوانه زنی در هر دو گونه می شود. نتایج مرحله رشد نشان می دهد که در گونه ‭Suaeda vermiculata ‬و در حضور نمک ‭NaCl ‬تمامی صفات مورد بررسی در مرحله رشد شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، نسبت وزن برگی ‭(LWR)‬، مولفه های نسبت سطح برگی ‭(LAR)‬، سطح ویژه برگی ‭(SLA)‬، ارتفاع گیاه و سطح برگی ‭(LA) ‬با افزایش شوری محیط تا ‮‭300‬ میلی مولار به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت اما افزایش شوری بیش از ‮‭300‬ میلی مولار موجب کاهش معنی دار شاخص های رشد شد. در کل این طور می توان نتیجه گرفت که حضور نمک تا ‮‭300‬ میلی مولار نه تنها محدود کننده رشد گونه های ‭Suaeda vermiculata ‬و ‭Atriplex leucoclada ‬نیست بلکه باعث افزایش در شاخص های رشد نیز شد و نشان می دهد که این دو گونه در مرحله رشد جز هالوفیت های اجباری هستند. واژه های کلیدی: تنش شوری، تحمل پذیری، ‭Suaeda vermiculata ‬و ‭Atriplex leucoclada