بررسی حد بهره برداری مجاز گونه های مهم مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (بندرعباس گزشحنه)

میزان بهره برداری مناسب و مجاز از مرتع باعث پایداری، جلوگیری از تخریب، پایداری گیاهان مرغوب و ارتقا وضعیت آن می شود. در مدیریت اکوسیستم های مرتعی، حفظ و توسعه پوشش گیاهی از مشخصه های عمده می باشد. شدت چرای مناسب، بهره گیری مداوم و اقتصادی را در مرتع موجب می گردد و برای نیل به پایداری و تداوم تولید در مراتع و تعیین مناسب ترین حد بهره برداری، مطالعه اثر شدت های مختلف برداشت بر تولید علوفه سه گونه ‭Halocnemum strobilaceum ‬،‭Desmostachya bipinnata ‬و ‭Aeluropus littoralis ‬در منطقه زمین سنگ استان هرمزگان در مختصات جغرافیایی ‮‭27‬ درجه و ‮‭22‬ دقیقه و ‮‭45‬ ثانیه عرض شمالی و ‮‭56‬ درجه و ‮‭50‬ دقیقه و 3 ثانیه طول شرقی جاده بندرعباس- جاسک، در اراضی منطقه پست و مسطح با خاک شور و سطح ایستابی بالا به مدت پنج سال از سال ‮‭1385‬ انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار شدت برداشت ،‮‭50 25‬ و ‮‭75‬ درصد و شاهد (بدون برداشت) بودند. در هر تیمار ‮‭10‬ پایه از گونه بعنوان تکرار مورد نظر قرار گرفته که بر روی هریک متغیر های وابسته مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج حاصل در نرم افزار ‭SAS‬مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که برداشت علوفه سبز پایه های گونه ‭Halocnemum strobilaceum ‬هیچ تاثیری منفی در رشد آن نداشته و در برخی ماه ها افزایش رشد رویشی را نیز بدنبال داشته است و با توجه عدم مشاهده مرگ و میر در پایه ها برداشت از این گونه هیچ مشکلی را در مرتع ایجاد نمی کند و می توان تا ‮‭75‬ درصد برداشت از این گونه را پیشنهاد کرد. در گونه ‭Desmostachya bipinnata ‬برداشت تاثیر منفی بر رشد گیاه گذاشت و میزان علوفه کاهش یافت ولی این کاهش منفی دار نبود. از آنجایی که در سال آخر حدود ‮‭60‬ درصد پایه در تیمار ‮‭75‬ درصد خشک شدند، بنابراین می توان برداشت مجاز از این گونه را تا ‮‭50‬ درصد پیشنهاد کرد. در گونه ‭Aeluropus littoralis ‬برداشت تاثیر منفی بر رشد گیاه گذاشت و کلیه تیمارها با شاهد تفاوت معنی داری نشان دادند اگرچه بین تیمارها تفاوتی مشاهده نشد. با توجه به مرگ و میر ‮‭40‬ درصد پایه ها در سال آخر در تیمار ‮‭75‬ درصد، برداشت از این گونه نیز تا ‮‭50‬ درصد می توان مجاز پیشنهاد کرد. واژه های کلیدی: حد بهره برداری مجاز، تقلید چرا، سایت زمین سنگ، استان هرمزگان، ‭Halocnemum strobilaceum ‬،‭Desmostachya bipinnata ‬و ‭Aeluropus littoralis .