بررسی تنوع، بیوماس و فراوانی فیتوپلانکتون در حوضه جنوبی دریای خزر

مطالعه فیتوپلانکتون در اکوسیستم دریای خزر عمدتا از دهه ی ‮‭1370‬ با هدف تهیه وثبت اطلاعات شکل گرفت. اما وقوع حوادث اکولوژیکی نظیر ورود گونه های مهاجم و شکوفایی جلبکی (به ویژه از دهه ‮‭1380‬) ضرورت و اهمیت شناسایی و بررسی الگوی جمعیتی و زی توده فیتوپلانکتون و تغییرات آن را بیشتر گردانید. این مطالعه بصورت فصلی در حوزه ایرانی دریای خزر از سواحل غربی (در استان گیلان) تا شرقی (در استان گلستان) در 8 نیم خط ( آستارا، انزلی، سفیدرود، تنکابن ، نوشهر، بابلسر، امیرآباد و بندر ترکمن) از ایستگاه ساحلی(5متر) تا حداکثر عمق ‮‭100‬ متر انجام گرفت. گزارش حاضر بر مبنای ‮‭476‬ نمونه ی آب جمع آوری شده در ایستگاههای فوق برای بررسی کیفی وکمی فیتوپلانکتون در طی سال ‮‭1388‬ تهیه و تدوین گردیده است. بر اساس نتایج، ‮‭195‬ گونه فیتوپلانکتون شناسایی گردید که در 8 شاخه ی‮‭81‬‭) Bacillariophyta ‬گونه)،‮‭33‬‭) Pyrrophyta ‬گونه)، ‮‭28‬‭)Cyanophyta ‬گونه)، ‮‭38‬‭) Chlorophyta ‬گونه)‮‭11‬) ،‭Euglenophyt‬گونه) 1)،‭Xantophyta ‬گونه) ) ،2 ‭Chrysophyta ‬گونه)و 1‭) Haptophyta ‬گونه) طبقه بندی گردیدند. تراکم و زی توده فیتوپلانکتون در لایه نوری (لایه 0 تا ‮‭20‬متر) اختلاف معنی داری را با زیرلایه نوری (‮‭50‬ و ‮‭100‬متر) نشان داد(‮‭05.0‬‭> p). ‬حداقل تراکم فیتوپلانکتون در لایه نوری در بهار(‮‭49 14‬ میلیون سلول در مترمکعب) و حداکثر آن در زمستان (‮‭289 1‬ میلیون سلول در مترمکعب) ثبت گردید. حداکثر زی توده (در لایه نوری) نیز در فصل زمستان (‮‭1323 2‬ میلی گرم در مترمکعب) بود، در حالی که حداقل آن در تابستان (‮‭188 56‬ میلی گرم در مترمکعب) مشاهده گردید. تراکم فیتوپلانکتون لایه نوری در ناحیه میانی (نیم خط های تنکابن تا بابلسر) دارای حداکثر (‮‭186 27‬ میلیون در مترمکعب) و در ناحیه غربی دارای حداقل (‮‭100 11‬ میلیون در مترمکعب) بود. زی توده در ناحیه های میانی و غربی با میانگین (‮‭584 74‬ میلی گرم در مترمکعب) دارای میزان بیشتری نسبت به ناحیه شرقی (‮‭437 19‬ میلی گرم در مترمکعب) بود. همچنین میانگین تراکم و زی توده فیتوپلانکتون لایه نوری در کلیه فصول، در ایستگاه با عمق ‮‭10‬ متر دارای حداکثر میزان بوده و پس از آن به سوی مناطق عمیق تر دریا(عمق ‮‭100‬ متر) از میزان آن کاسته شد ولی اختلاف معنی داری از تراکم و زی توده فیتوپلانکتون در هر یک از لایه های نمونه برداری از ساحل تا دورتر از ساحل دیده نشد(‮‭05.0‬‭