بررسی طرز تربیت دانه زاد ناهمسال (برش شبه تک گزینی) برای دستیابی به زادآوری ایده آل در راشستان های خزری

در اجرای طرح تحقیقات زادآوری راش ‭(Fagus orientalis Lipsky.) ‬تحت طرز تربیت دانهصزاد ناهمسال در تودهصهای مادری راش در جنگلصهای سنگده (شرق پلصسفید)، طرح آزمایشاتی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در دو حد ارتفاعی با 5 تیمار و ‮‭36‬ پلات یک هکتاری استقرار یافت. گونهصهای درختان موجود در کل منطقه طرح آزمایش تالارسربند بهصترتیب درصد سهم حضور عبارتند از راش %،‮‭66‬ ممرز %،‮‭30‬ شیردار 8/%،1 توسکا، بارانک، گیلاس-وحشی، پلت، ون، ملج و بلندمازو که این ترکیب در طرح گزنهصچال بهصترتیب سهم حضور شامل راش %،‮‭71‬ ممرز %،‮‭25‬ بارانک 2/%،1 شیردار %،1 گیلاسصوحشی ‮‭0/5‬ %، ملج، ون و بلندمازو میصباشد. با انجام سنتز و طبقهصبندی ساختار در پلاتصهای ‮‭20‬گانه طرح تالارسربند بر پایه هیستوگرام توزیع سهم طبقهصهای دور درختان (برای فقط راش) تعداد 7 گروه پلات یا 7 گروه ساختار تفکیک شد که شامل ناهمسال، نسبتا ناهمسال، ناهمسال در حال منظم شدن، منظمصشده در میانصقطر، منظمصشده در قطور/میانصقطر، منظمصشده در قطور و در مرحله تخریب موقتی بودند. برای طرح گزنهصچال نیز تعداد 9 گروه پلات یا 9 گروه ساختار تفکیک شدند که شامل منظم شده در قطور/میانصقطر، منظمصشده در میانصقطر، منظمصشده در قطور، منظمصشده در خیلی قطور/قطور، درحال منظم شدن، در مرحله تخریب موقتی، ناهمسال اولیه در مرحله زادآوری، نسبتا ناهمسال و ناهمسال میصباشند. تیپولوژی تودهصهای مادری راش به تعداد ‮‭144‬ سوبصپلات ‮‭1/4‬ هکتاری در این مناطق با استفاده از متغیرها، مرزها و کلید شناسایی معین شدند و با سنتز ساختار موجود و گروهصبندی، در چهار طبقه شامل ناهمسال، در حال منظم شدن، منظمصشده و در مرحله تخریب موقتی قرار گرفتند. تیپولوژی نهایی تودهصهای مادری راش نیز در کل دو منطقه مطالعه و تهیه شد. کلید شناسایی انواع تیپصهای نهایی تودهصهای مادری راش در حالت تلفیق آمیختگی- ساختار و سه حالت تلفیق آمیختگی، تعداد در هکتار، سطح مقطع در هکتار- ساختار نیز برای این دو منطقه تهیه شد. برای هر دو طرح 6 گروه تیپ بر پایه اختلاط، 9 گروه تیپ بر پایه ساختار و 5 گروه تیپ بر پایه غنا (تعداد و سطح مقطع در هکتار) تفکیک شدند. تیپولوژی در سطح سلولصهای زادآوری نیز برپایه تلفیق گونه درخت سلول، ترکیب و ساختار توده مادری اطراف آن شناسایی و ارایه شد. تجزیه و تحلیل آماری زادآوری در طرح گزنهصچال ارتباط معنیصداری را بین متغیرها و تیمارها نشان نمیصدهد، ولی در طرح تالارسربند این ارتباط برای متغیرهای ارتفاع متوسط نهالصها و سطح حفرهصها در تیمارهای مختلف معنیصدار شده است. معنیصدار نشدن این ارتباطات میصتواند به علت گردش برش باشد که باید حداقل برای هر تیمار سه گردش به اجرا درآید تا تفاوتصها خود را نشان دهند. واژهصهای کلیدی: تودهصهای مادری راش، دانهصزاد ناهمسال، سلول زادآوری، تیپولوژی، ساختار، اختلاط.