بررسی تعیین اشکال ناهمواریها، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مینرالوژیکی شنزارهای استان مرکزی

تشکیل و تجمع تپه های ماسه ای یکی از ویژگیهای مناطق خشک و فراخشک می باشد. این رسوبات حدود 6 درصد سطح خشکی های کره زمین و ‮‭20‬ درصد مناطق خشک دنیا را پوشش داده اند. شناسایی محدوده شنزارها و بررسی خصوصیات و ویژگیهای این مناطق از اصول کار جهت منشا یابی و تثبیت شنهای روان می باشد. در طرح حاضر ابتدا محدوده شنزارهای استان مرکزی و اشکال ناهمواریهای ماسه ای آن تعیین شده است. اشکال ناهمواریها بر اساس دستورالعمل ملی مشتمل بر 9 شکل بارخان، پیکان ماسه ای، نبکا، تل ماسه ای، سیف، هرمهای ماسه ای، ارگ، پهنه های ماسه ای و سیلک بر روی نقشه های ‮‭1/250000‬ تفکیک شده است. سپس از مناطق مختلف شنزارهای استان نمونه های ماسه برداشت شده و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، مورفولوژیکی و مینرالوژیکی آنها در آزمایشگاه اندازه گیری شده است. دانه بندی، ‭PH‬، ‭EC‬، بافت، درصد آهک و گچ، وضعیت سطحی و شکل دانه ها و نوع کانی های ماسه ها از فاکتورهای مورد بررسی در این پژوهش بوده اند. بر اساس نتایج حاصله مساحت شنزارهای استان مرکزی ‮‭780‬ هکتار می باشد که در شمال کویر میقان اراک (‮‭441‬ هکتار) و حاشیه شهر مامونیه (‮‭339‬ هکتار) پراکنش دارند. در شنزار کویر میقان عوارض ماسه ای بصورت نبکا و سیف مشاهده شده و میزان هدایت الکتریکی آنها بین ‮‭5/6‬ الی ‮‭42/5‬ دسی زیمنس بر متر و ‭PH‬حدود 8 الی ‮‭8/7‬ متغیرمی باشد. دانه بندی شنزار کویر میقان نشان داد که اغلب دانه ها نامنظم، ساییده شده و گرد می باشند و درخشندگی خاصی ندارند و عمدتا در دامنه قطری ‮‭0/25‬ الی ‮‭0/5‬ میلیمتر قرار دارند. در شنزار مامونیه عوارض ماسه ای بصورت نبکا مشاهده می شود و میزان هدایت الکتریکی برابر ‮‭5/3‬ و ‭PH‬حدود ‮‭7/9‬ می باشد. رسوبات ماسه ای مامونیه نیز نامنظم بوده و اغلب دانه ها ساییده شده، گرد و مات می باشند و دامنه قطری ذرات عمدتا بین ‮‭0/25‬ الی ‮‭0/5‬ میلیمتر می باشد. واژه های کلیدی: شنزار، کویر میقان، عوارض ماسه ای، مامونیه