بررسی و مطالعه کتیبه های منسوب به شاه عباس اول صفوی جهت مقایسه تطبیقی با کتیبه کاروانسرای کوهاب نطنز

کشور ایران به علت قرار گرفتن در شاهراه بازرگانی شرق و غرب و نیز گستردگی جغرافیایی همواره به ایجاد راه های بازرگان ،نظامی و تامین امنیت کاروانیان توجه داشته است . در شکل گیری کاروانسرا عوامل متعددی نقش داشتند ؛آنچه مسلم است کاروانسرا در ارتباط با رونق تجارت و اقتصادی شکل گرفت و عواملی نظیر کاربرد نظامی و مسائل ارتباطات پستی ،در توسعه و تکامل ان تاثیرگذار بودند . اصفهان یکی از شهر های تاریخی ایران است که در دوره حکومت صفویان به ویژه در زمان شاه عباس اول دستاوردهای بسیار مهمی در زمینه بازسازی و توسعه کاروانسراها به دنبال داشت که در نوع خود بی نظیر است از ویژگیهای بنیادی کاروانسراها تزیین بنا با کتیبه می باشد که علاوه بر زیبایی وسیله ای است پیام رسان که اطلاعات بنا وسازنده بنا و مضامین صریح شیعه و...در خود دارند .کاروانسراها کوهاب در استان اصفهان وشهرستان نطنز واقع شده است و یکی از نمونه کاروانسراهای است که دردوره صفویه و در زمان شاه عباس اول بنا شده این کاروانسرا با وجود فراز ونشیب در طی چهار قرن اخیر توانسته اسکلت اصلی خود را حفظ کند .هدف از پژوهش پیش رو ، مطالعه و شناخت کاروانسرای کوهاب و بازخوانی کتیبه سنگی و همچنین پر کردن قسمت ریخته شده این کتیبه براساس کلمات کلیدی که در متن این کتیبه ذکر شده است .روش تحقیق میدانی ، تحلیلی ،تطبیقی و توصیفی است ونتیجه حاصل از این بررسی مبین آن است که کاروانسرای کوهاب بر طبق کتیبه آن و استناد مکتوب دیگر در دوره شاه عباس اول صفوی ،توسط علاءالملک نامی که احتمالا حاکم نطنز بوده به هزینه "میر ابوالمعالی برزرودی "که از امرای مقرب که سمت وزیر حضور و مجلس نویسی شاه را داشته بنا شده است .بر اساس بررسی های صورت گرفته در متن کتیبه می توان به این نتیجه رسید که کلمه ابوالمعالی که در متن دو بار ذکر شده است ، در اول جمله از القاب و عناوین پادشاهان صفوی است و در این متن اشاره به شاه عباس اول دارد و براساس مطالعه کتیبه های باقی مانده از این پادشاه بی شک کلماتی که بعداز کلمه ابوالمعالی ذکر شده اند از القاب و عناوین شخص شاه عباس است و" ابوالمعالی الشهیر" که در بخش دوم کتیبه ذکر شده است اشاره به میرزا ابوالمعالی برزرودی وزیر شاه عباس داردکه دستور ساخت این کاروانسرا را داده است .کاروانسرای کوهاب از نمونه های چهار ایوانی است که سه ایوان ان شاه نشین و یک ایوان ان ورودی بنا می باشد .در حیاط این کاروانسرا دور تا دور بنا با حجره زیبا محصور شده است وکاروانسرا دارای چهار شترخانه دارد که بیشترین فضای درونی این کاروانسرا را تشکیل می دهد . .مصالح عمده بنا سنگ ،اهک و آجر می باشد .

Keywords:

نطنز , کاروانسرای کوهاب , ابوالمعالی , معماری , کتیبه سنگی