معرکه و معرکه‌گیری در ایران به روایت سفرنامه‌نویسان

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 452

This Paper With 45 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ACAS-1-1_005

تاریخ نمایه سازی: 4 آذر 1399

Abstract:

از دیرباز در ایران، برای سرگرمی، انواع معرکه‌‌ها برگزار می‌‌شده که هریک آدابی داشته است. در این مقاله، ضمن اشاره به معرکه‌‌های نمایشی و بازی و کلامی و انواع هریک، نوع و شیوۀ آن را ازمنظر شرق‌شناسان و سفرنامه‌نگاران بررسی می‌‌کنیم. فایدۀ این بررسی روشن‌شدن ابعاد این معرکه‌‌هاست که گستردگی فراوانی در نقاط ایران دارد. سفرنامه‌‌نگاران گاه به جزئیات اشاره‌‌های روشن‌گرانه داشته‌‌اند که در منابع و متون ایرانی کم‌تر بدان اشاره شده و چون برای نویسندۀ ایرانی امری آشنا بوده از ذکر جزئیات پرهیز کرده است. در این مقاله، با‌توجه‌به آثار 25 مستشرق و سفرنامه‌‌نویس و با اتکا به آثار و متون فارسی برای تکمیل تحقیقات، ابعاد معرکه‌‌های ایرانی روشن شده است. در این پژوهش، معلوم می‌‌شود برخی از آئین‌‌های نمایشی در ایران پیشینه‌‌ای طولانی دارد و برخی دیگر به‌کلی از یاد رفته یا تحول و تغییر یافته است. از این آئین‌‌ها اصطلاحات و واژگانی در زبان مردم باقی مانده است که به‌علت ازمیان‌رفتن آئین نمایشی آن اصطلاح بر ما روشن نیست. چنین مطالعاتی جز آن‌که ما را با فرهنگ عامه و زندگی گذشته آشنا می‌‌کند زمینه‌‌ای برای مطالعات ادبیات نمایشی نیز است.

Authors

حسن ذوالفقاری

هیئت علمی تربیت مدرس

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • احسانی طباطبایی، محمدعلی (1342). خرقۀ درویش، تهران: رنگین. ...
  • ارجانی، ‌فرامرز‌بن خداداد (1363). سمک‌ عیار، 5 جلد، به‌تصحیح پرویز ...
  • آژند، یعقوب (1389). «نمایش‌های ارباب معرکه در دورۀ قاجار»، فصل‌نامۀ ...
  • اسکندربیگ منشی (1334). تاریخ عالم‌آرای عباسی، تهران: امیرکبیر. ...
  • اشراقی، احسان (1353). «اشاره‌ای به تفریحات و نظام تفریحی دوران ...
  • اصلاح عربانی، ابراهیم (1374). کتاب گیلان، تهران: گروه پژوهش‌گران ایران. ...
  • اصلانی، محمدرضا (1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز، تهران: کاروان. ...
  • آقاعباسی، یدالله (1391). دانش‌نامۀ نمایش ایرانی، تهران: قطره. ...
  • امیری، منوچهر (1349). سفرنامه‌‌های ونیزیان در ایران، تهران: خوارزمی. ...
  • انجو شیرازی، میرجمال‌الدین حسین‌بن فخرالدین حسن (1351). فرهنگ جهان‌گیری، ویراستۀ ...
  • انجوی شیرازی، ابوالقاسم (1379). جشن‌ها و آداب و معتقدات زمستان، ...
  • اوبن، ژان (1362). ایران امروز، ترجمه علی‌اصغر سعیدی، تهران: زوار. ...
  • اولیا چلبی، محمد ظلی‌بن درویش (1314). سیاحت‌نامۀ سی، ج 1 ...
  • اولئاریوس، آدام (1369). اصفهان خونین شاه‌صفی، ترجمۀ حسین کردبچه، تهران: ...
  • بشرا، محمد و طاهر طاهری (1385). جشن‌ها وآئین‌های مردم گیلان، ...
  • بکتاش، مایل (1356). «میرزا آقا تبریزی»، فصل‌نامة تئاتر، س 1، ...
  • بلوک‌باشی، علی (1375). قهوه‌‌خانه‌های ایران، تهران: دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی. ...
  • بنجامین، ساموئل (1363). ایران و ایرانیان، ترجمۀ حسین کردبچه، تهران: ...
  • بهمن‌یاری، احمد (1381). داستان‌نامۀ بهمن‌یاری، به‌کوشش فریدون بهمن‌یار، چ 3، ...
  • بیضایی، بهرام (1379). نمایش در ایران، تهران: روشن‌گران. ...
  • پایندۀ لنگرودی، محمود (1377). آئین‌های گیل و دیلم، تهران: پژوهشگاه ...
  • پرتو بیضایی، حسین (1382). تاریخ ورزش باستانی ایران، تهران: زوار. ...
  • پرتوی آملی، مهدی (1365). ریشه‌های تاریخی امثال و حکم فارسی، ...
  • پرویز، عباس (1336). تاریخ دیالمه و غزنویان، تهران: علمی. ...
  • پولاک، جکسون (1361). سفرنامه، ترجمۀ کی‌کاوس جهان‌داری، تهران: خوارزمی. ...
  • پیترسون، ساموئل (1367). «تعزیه و هنرهای مربوط به آن»، در: ...
  • تاورنیه، ژان باتیست (1363). سفرنامه، ترجمۀ ابوتراب نوری، تهران: سنایی. ...
  • تبریزی، محمدحسین‌بن خلف (1362). برهان قاطع، به‌کوشش محمد معین، تهران: ...
  • تحویل‌دار اصفهانی، محمدحسین (1342). جغرافیای اصفهان، ج‍غ‍راف‍ی‍ای‌ طب‍ی‍ع‍ی‌ و ان‍س‍ان‍ی‌ ...
  • جاوید، هوشنگ (1386). آشنایی با موسیقی نواحی ایران، تهران: سورۀ ...
  • جمال‏زاده، سیدمحمدعلی (1382). فرهنگ لغات عامیانه، به‌کوشش محمدجعفر محجوب، تهران: سخن.  ...
  • جنیدی، فریدون (1361). زمینۀ شناخت موسیقی ایران، تهران: پارت. ...
  • جوادی یگانه، محمدرضا، محمدرضا جعفرآقایی، و رضا مختاری اصفهانی (1390). ...
  • جوینی، عطاملک (1312). تاریخ جهان‌گشا، به‌تصحیح سیدجلال‌الدین طهرانی، تهران: بامداد. ...
  • چوبک، صادق (1341). انتری که لوتی‌اش مرده بود، تهران: سازمان ...
  • حکمت بوشهری، علی‌محمد (1364). «لوتی ‌ـ مشطی»، آینده، ش 1-3. ...
  • حنیف، محمد (1377). شناخت ایل بیرانوند، خرم‌آباد: پیغام. ...
  • خاقانی، بدیل‌بن علی (1368). دیوان، به‌تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار. ...
  • خلعت‌بری لیماکی، مصطفی (1389). «سیری در ترانه‌‌های محلی تُنکابن و ...
  • دالمانی، هانری رنه (1378). از خراسان تا بختیاری، ترجمۀ غلام‌رضا ...
  • دروویل، گاسپار (1367). سفر در ایران، ترجمۀ منوچهر اعتماد مقدم، ...
  • درویشی، محمدرضا (1380). از میان سرودها و سکوت‌ها، تهران: ماهور. ...
  • دلاوله، پیتر (1380). سفرنامه، ترجمۀ محمود به‌فروزی، تهران: قطره. ...
  • دهخدا، علی‌اکبر (1325-1359). لغت‌‌نامه، زیرنظر محمد معین، تهران: سازمان لغت‌نامه. ...
  • دیولافوا، ژان (1332). سفرنامه، ترجمۀ بهرام فره‌‌وشی، تهران: خیام. ...
  • ذاکرجعفری، نرگس (1392). «پیشینۀ تنبک در تاریخ موسیقایی ایران (دورۀ ...
  • ذوالفقاری، حسن (1389). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌‌های فارسی، تهران: معین. ...
  • رودگر، قنبرعلی (1375). «بندباری»، در: دانش‌نامۀ جهان اسلام، تهران: بنیاد ...
  • زریاب خویى، عباس (1360). آینۀ جام، تهران: علمی. ...
  • سالور، قهرمان‌میرزا (1374). روزنامة خاطرات عین‌السلطنه، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: ...
  • سعدی، ایرج (1378). تاریخ نمایش در ملایر، ملایر: علم‌گستر. ...
  • شاد، محمد پادشاه بن غلام محی‌الدین (1363). فرهنگ جامع فارسی ...
  • شاردن، ژان (1349). سیاحت‌نامۀ شاردن، ترجمۀ محمد عباسی، تهران: امیرکبیر. ...
  • شاملو، احمد (1357). کتاب کوچه، تهران: مازیار. ...
  • شرلی، آنتونی و رابرت شرلی (1357). سفرنامۀ برادران شرلی، ترجمة ...
  • شفیعی‌‌کدکنی، محمدرضا (1383). مقدمه، تصحیح و تعلیقات برای منطق‌‌الطیّرعطار، تهران: سخن. ...
  • شهرى، جعفر (1369). تهران در قرن سیزدهم، تهران: مؤسسۀ خدمات ...
  • شهریاری، خسرو (1365). فرهنگ واژه‌‌ها و اصطلاحات نمایش، تهران: امیرکبیر. ...
  • شیخ‌‌الحکمایی، زهرا (1390). «صنف قصه‌خوانان در دورۀ صفوی»، کتاب ماه ...
  • صادقی، قطب‌‌الدین (1374). «بقال‌بازی: تقلیدی از دوران فئودالی ایران»، فصل‌نامة ...
  • طرسوسی، ابوطاهر (1380). ابومسلم‌نامه، به‌کوشش حسین اسماعیلی، تهران: معین. ...
  • ظهوری ترشیزی، نورالدین محمد (1389). دیوان، به‌کوشش اکبر به‌داروند، تهران: ...
  • عاشورپور، صادق (1385-1391). نمایش‌‌های ایرانی، 7 ج، تهران: حوزۀ هنری ...
  • عرفی شیرازی، جمال‌الدین محمد (1360). دیوان عرفی شیرازی، به‌کوشش غلام‌حسین ...
  • عمادی، عبدالرحمن (1372). «پیشواز از نوروز در گیلان: رابرچره»، گیله‌وا، ...
  • غریب‌‌پور، بهروز (1378). «هنر مقدس صورت‌خوانی»، فصل‌نامۀ هنر، دورۀ جدید، ...
  • فریزر، جیمز بیلی (1364). سفرنامۀ فریزر معروف به سفر زمستانی: ...
  • فلاندن، اوژن (1356). سفرنامه، ترجمۀ حسین نورصادقی، تهران: اشراقی. ...
  • فیتزجرالد، چارلز پاتریک (1367). تاریخ فرهنگ چین، ترجمة اسماعیل دولت‌شاهی، ...
  • فیگوئرآ، دن گارسیا دسیلوا (1363). سفرنامه، ترجمۀ غلام‌رضا سمیعی، تهران: ...
  • قزل‌ایلاق، ثریا (1379). راه‌نمای‌بازی‌‌های ایران، تهران: دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی. ...
  • کاتب، حسین‌بن علی (1345). تاریخ جدید یزد، به‌کوشش ایرج افشار، ...
  • کارری، جووانی فرانچسکو (1348). سفرنامۀ کارری، ترجمۀ عباس نخجوانی و ...
  • کنت دوسرسی (1362). از تبریز تا تهران، ترجمۀ احسان اشراقی، ...
  • گرگانی، فخرالدین اسعد (1327). ویس و رامین، به‌اهتمام محمدجعفر محجوب، ...
  • گلچین‌معانی، احمد (1342). «دربارة فتوت‌‌نامة ناصری»، مجلۀ فرهنگ ایران زمین، ...
  • گلچین‌معانی، احمد (1347). شهرآشوب در شعر فارسی، تهران: امیرکبیر. ...
  • ماسه، هانری (1387). معتقدات و آداب ایرانی، ترجمۀ مهدی روشن‌ضمیر، ...
  • مجمل‌التواریخ و القصص (1318). به‌تصحیح ملک‌الشعراء بهار، تهران: کلالۀ خاور. ...
  • محجوب، محمدجعفر (1382). ادبیات عامیانۀ ایران، به‌کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: ...
  • مدبری، محمود (1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان در ...
  • مستوفی، عبدالله (1380). شرح زندگانی من، تهران: زوّار. ...
  • مسعودی، علی‌بن حسین (1965-1979). مروج‌الذّهب و معادن‌الجوهر، به‌کوشش شارل پلّا، ...
  • مصاحب، غلام‌حسین (1356). دایرةالمعارف فارسی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌‌های جیبی. ...
  • معیرالممالک، دوست‌علی‌خان (1362). یادداشت‌‌هایی از زندگی خصوصی ناصرالدین‌شاه، تهران: نشر ...
  • معین، محمد (1364). مجموعه‌مقالات، به‌کوشش مه‌دخت معین، تهران: معین. ...
  • معین، محمد (1371). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر. ...
  • ملاح، حسین‌علی (1354). تاریخ موسیقی نظامی ایران، تهران: ...
  • ملاییان، ناصر (1387). «پیام‌‌آور نوروز (تکم‌چی) در اردبیل»، نجوای فرهنگ، ...
  • ملک‌شاه حسین سیستانی (1344). احیاءالملوک، به‌اهتمام منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ...
  • ملک‌پور، جمشید (1363). ادبیات نمایشی در ایران، تهران: توس. ...
  • ملک‌‌پور، جمشید (1364). گزیده‌‌ای از تاریخ نمایش در جهان، تهران: ...
  • مناظر احسن، محمد (1369). حکومت عباسیان، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: ...
  • منجم، ملاجلاالدین (1366). تاریخ عباسی، به‌کوشش سیف‌‌الله وحیدنیا، تهران: وحید ...
  • منفرد، افسانه (1381). «بندق»، در: دانش‌نامۀ جهان اسلام، تهران: بنیاد ...
  • مهین‌فر، سیّاره (1375)، «بقال‌بازی»، در: دانش‌نامۀ جهان اسلام،تهران: بنیاد دانش‌نامه. ...
  • موریه، جیمز (1340). حاجی‌بابا اصفهانی، اصفهان: شهریار. ...
  • موسوی، هاشم و دیگران (1386). نمایش‌‌ها و ‌بازی‌‌های سنّتی گیلان، ...
  • مولوی، جلال‌الدین محمد (1369). مثنوی معنوی، به‌تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: ...
  • مونس‌الدوله (1380). خاطرات، به‌کوشش سیروس سعدونیان، تهران: زرین. ...
  • میرنیا، سیدعلی (1381). نگاهی به فرهنگ عامۀ مردم خراسان، مشهد. ...
  • ناشناس (1350). خواندنی‌‌ها، س 32، ش ۱۰ (سه‌شنبه ۲۷ مهر ...
  • نباتی‌مقدم، محمدباقر (1386). «گفتاری دربارۀ سنّت تکم‌گردانی در آذربایجان»، روزنامۀ ...
  • نجمی، ناصر (1362). ایران قدیم و تهران قدیم، تهران: جان‌زاده. ...
  • نصری اشرفی، جهان‌گیر (1385). خنیاگران نوروزی، ساری: سازمان میراث فرهنگی ...
  • نصری اشرفی، جهان‌گیر (1381). فرهنگ واژگان تبری، ج 1، تهران: ...
  • نظام قارى، محمود بن امیر احمد (1359). دیوان البسه، به‌اهتمام ...
  • نظامی گنجوی (1363). سبعة حکیم نظامی گنجوی، به‌کوشش وحید دستگردی، ...
  • نظرزاده، رسول (1391). فرهنگ واژه‌‌های نمایش‌‌های ایران، تهران: افراز. ...
  • نورجانف، نظام (1378).  «تئاتر سنّتی (عنعنه) تاجیکان ‌و بازمانده‌‌های عناصر ...
  • نیکیتین، ب. (1329). ایرانی که من شناخته‌‌ام، ترجمۀ فره‌وشی، تهران: ...
  • واصفی، زین‌الدین محمود (1349). بدایع‌الوقایع، به‌تصحیح الکساندر بلدروف، تهران: بنیاد ...
  • واعظ کاشفی سبزواری، حسین (1350). فتوت‌نامۀ سلطانی، به‌تصحیح محمدجعفر محجوب، ...
  • وکیلیان، سیداحمد (1379). «پیک‌های نوروزی»، کتاب ماه هنر، ش 29 ...
  • ویلز، چارلز جیمز (1368). ایران در یک قرن پیش، ترجمۀ ...
  • ویلسن، جیمز (1363). تاریخ اجتماعی ایران، ترجمۀ سیدعبدالله، تهران: زرین. ...
  • هدایت، صادق (1338). ولنگاری و علویه‌خانم، تهران: امیرکبیر. ...
  • همایونی، صادق (1353). تعزیه و تعزیه‌خوانی، شیراز: جنبش و هنر ...
  • نمایش کامل مراجع