تصویرکودک در نمایشنامههای دهه چهل بهرام بیضایی
Publish place: Contemporary Persian Literature، Vol: 10، Issue: 1
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 409
This Paper With 25 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PARSI-10-1_016
تاریخ نمایه سازی: 4 آذر 1399
Abstract:
مفهوم کودکی و نمایشنامهنویسی در ایران، به مفهوم غربی آن، محصول شرایط نوین اجتماعی است که از عصر مشروطه آغاز شد. این روند، در دهة چهل به اوج بالندگی و شکوفایی و تغییر رسید. پیوستگی و دگرگونی انگارۀ کودکی و نمایشنامه را در آثار نمایشنامهنویسان جریان سازی همچون بهرام بیضایی میتوان مشاهده کرد. در این نوشتار، تصویر و انگاره کودکی، در نمایشنامههای دهۀ چهل وی، که کودک در آن حضور دارد، به روش تحلیل کیفی محتوا، با رویکردی مبتنی بر نظریههای جامعهشناسی کودکی بررسی شد. از میان این آثار، فقط در شش نمایشنامه، حضور و تصویر کودک دیده شد. این نمایشنامهها عبارتند از: عروسکها، غروب در دیاری غریب، قصۀ ماه پنهان(یا سه نمایشنامه عروسکی)، سلطان مار، ساحل نجات و گمشدگان. بر اساس نتایج به دست آمده، در سه نمایشنامۀ عروسکی؛ عروسکها، غروب در دیاری غریب، قصۀ ماه پنهان، سیر تدریجی هویتبخشی به کودک را میتوان مشاهده کرد. در نمایشنامۀ سلطان مار، بیضایی، فارغ از نگاهی متأثر از دوآلیتۀ اساطیری و پیش جامعهشناختی، کودک را آمیختهای از نیکی و شر میداند. در ساحل نجات او، دختر- طبیعت را همزاد و همسان میداند و نشان میدهد چگونه کودک و طبیعت در نقطهای یگانه میشوند. روند تغییر و به گونهای تکاملِ تصویر کودک را، در نمایشنامۀ گمشدگان میتوان دید. کودک در این نمایشنامه، در سیری تدریجی، به شورشگر و عصیانگری تبدیل میشود که در برابر استیلاء بزرگسالان میایستد و چرخۀ ستمپذیری را میشکند. به جز این تصاویر اصلی، درآثار نمایشی بیضایی، گاه کودک همچون شیء است و حضوری تزئینی دارد.
Keywords:
Authors
سارا مطوری
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان (نویسنده مسوول)
مصطفی صدیقی
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
قطب الدین صادقی
استاد و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی
فرامرز خجسته
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان