بررسی تطبیقی متناقض نمای زبانی و ادبی در اشعار عبدالوهاب البیاتی و محمدرضا شفیعی کدکنی

بررسی تطبیقی متناقض‌نمای زبانی و ادبی در اشعار عبدالوهاب البیاتی و محمدرضا شفیعی‌کدکنی چکیده متناقض‌نما هنرْسازه‌ای است که موجب آشنایی‌زدایی و برجستگی کلام شده و ایجازی هــــــنری می‌آفریند. از جمله شاعرانی که از این ظرفیت هنری برای عینیت بخشیدن به تجارب و عواطف خود بهره جسته‌اند، می‌توان به عبدالوهاب البیاتی (1999- 1926م) شاعر عراقی و از پیشگامان شعر نوِ عربی و محمدرضا شفیعی‌کدکنی (1318ش) شاعر، ادیب و محقق برجستة ایرانی اشاره کرد. در این جستار، با نقد و تحلیل مصادیق مشابه و برجستة متناقض‌نما در شعر دو شاعر از جهت دلالت یا ساخت بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی و بر روش توصیفی- تحلیلی کاربستِ این هنرْسازه در شـعر آن‌ها را می‌توان به دو ساخت زبانی و ادبی تقسیم و سپس تحلیل کرد که متناقض‌نما به عنوان یکی از ویژگی‌های سبکی و خلاقیت‌های هنری آن دو، در پی آن است تا ضمن اصالت‌بخشی به شـعر، اندیشه‌های آن‌ها را ادبی‌تر بیان کند. این آرایة ادبی در شعر این دو، با قرار گرفتن در قالب صور خیالی چون تشبیه، استعاره و کنایه با حفظ فاصلة مناسب از غموض، مخاطب را به زیبایی بافت اولیه کلام رهنمون می‌سازد. البیاتی با ترکیبات و گزاره هایی پرشور و گاه غمناک، تصاویر متناقض‌نمایش را شکل می دهد، در حالی که متناقض‌نماهای شفیعی‌کدکنی لطیف‌تر‌ و غالباً برگرفته از جهان طبیعتند، با این وجود وجه غالب متناقض‌نماهای آن دو امیدواری و امید بخشی است. کلید واژه‌ها: متناقضنما، ادبیات تطبیقی، شعر معاصر عربی و فارسی، عبدالوهاب البیاتی، محمدرضا شفیعی کدکنی

Keywords:

متناقض نما , ادبیات تطبیقی , شعر معاصر عربی و فارسی , عبدالوهاب البیاتی , محمدرضا شفیعی‌کدکنی