بررسی تطبیقی مقاصد بلاغی اسلوب ندا در شعر حافظ و ابن فارض

نوع خطاب­ها و حروف به­ کار رفته در اسلوب ندا در هر زبان بیانگر سطح بلاغت آن زبان در این زمینه است و هر کدام برای منظوری خاص برای بیان احساسات گوینده آن­ به ­کار گرفته می­شود. به­ همین دلیل برخی ادیبان و علمای بلاغت که در متون و کتاب­های مختلف به­ بررسی زیبایی­های موجود در اسلوب­های مختلف بلاغی می­پردازند، منادا را به ­عنوان یکی از این اسلوب­ها بررسی زیباشناسی می­کنند. نگارندگان در جستار پیش رو با استفاده از شیوه استنطاقی و با بهره­گیری از روش تحلیل محتوا قصد دارند اغراض و مقاصد ندا را در شعر حافظ و ابن فارض با تکیه بر ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی تبیین نماید. یافته­ها بیانگر آن است که آن دو ابتدا با استفاده از منادا باعث جلب توجه مخاطب شده و سپس به کمک جمله­های دارای نقش ترغیبی (امری، خبری، پرسشی، التزامی، شرطی و بازدارنده) که پس از منادا قرار می­گیرد، به انتقال پیام و انگیزش مخاطب می­پردازد؛ با توجه به اینکه جملات پس از ندا معمولاً حامل پیام مهمی از جمله نقش ترغیبی از سوی گوینده است، این دو شاعر نقش ترغیبی زبان را در این گونه از جملات که بیشتر دارای درون مایه­های عرفانی هستند، مراد قلبی خویش را بیان می­کنند.

Keywords:

اسلوب خطاب , شعر عرفانی , حافظ , ابن فارض , استنطاق , ادبیات تطبیقی