تحلیل محتوا و ساختار مکتوبات واصفی هروی

واصفی نویسنده و شاعر سدة 10 هجری است. تنها اثر برجای مانده از وی، بدایع الوقایع است که حاوی حکایات و خاطراتی است که به ترتیب تاریخی نگارش یافته‌اند. واصفی مقداری از اشعار و مکتوبات خود را نیز در بدایع الوقایع آورده که ارزش ویژه‌ای بدان بخشیده است. در این کتاب مجموعاً 42 مکتوب آمده است که شامل انواعی چون سلطانیات و اخوانیات و برخی انواع دیگر چون وقف‌نامه و کتابة عمارت، خطبة کتاب، متن سنگ گور، شجره نامه و قباله است. هجده فقره از این نامه‌ها را در یک جلسه، فی البداهه نوشته است و بقیه را در مناسبتها و زمانهای دیگر نگاشته است. بلاغتِ واصفی موجب شده در هر حال اقتضای حال مخاطب و فرستنده و موضوع را در نظر گیرد، لذا حجم هر یک از بخش‌های نامه متناسب با اهمیت و جایگاه فرستنده، گیرنده و موضوع تغییر می‌کند. ویژگی بارز مکتوبات وی، کوتاهی آنهاست که با نهایت بهره گیری از تشبیه بلیغ و استعاره مکنیه نگاشته شده‌اند. بسامد کلمات عربی در نثر وی به حدود هشتاد درصد می‌رسد اما اکثراً از کلمات مستعمل هستند. در نامه‌های فارسی، آیات قرآنی و عبارتهای عربی نیز درج کرده اما بسیار کم.

Keywords:

واصفی , بدایع الوقایع , مکتوبات