تقابل جهان‌شناختی «هنر» با «جادو» در شاهنامه(با تکیه بر داستان فریدون و ضحّاک)

Publish Year: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: English
View: 253

This Paper With 20 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CLASS-8-3_002

تاریخ نمایه سازی: 15 آذر 1399

Abstract:

واژۀ هنر، با توجّه به ریشه‌ و معناهایش، فضایلی اخلاقی را تمثیل می‌کرد که در بستر جهان‌بینی مردشاهی برآمده بودند. این فضایلِ مردانه، مقابل ویژگی‌هایی ایستادند که در جهان‌بینی زن‌شاهی بودند؛ جادوگری یکی از این ویژگی‌ها بود که همچون یک ضدارزش در تقابل با هنر تعریف می‌شد. هنر با این بار معنایی، در همۀ ادوار، به عنوان خصلت آزادگان تعریف شد که این تکرارها با توجّه به خاستگاه‌اش (مهرپرستی)، حکایت از رسوخ جهان‌بینی مهری می‌کند که واژه در بستر آن بالیده بود. پهلوان آرمانی با تأسّی از ایزد مهر، می‌کوشید رفتار این ایزد را بورزد و در درونش نهادینه کند که همین هنجارها به اندرزنامه‌های دوران اسلامی هم درآمدند. این مقاله به شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی، نخست به دگردیسی‌های معنایی واژۀ هنر می‌پردازد؛ سپس با بازخوانی داستان فریدون و ضحّاک، هنر را بازتاب دهندۀ جهان‌بینی مردشاهی می‌داند که در تقابل‌ با جادو، به عنوان ویژگی برآمده از جهان‌بینی زن‌شاهی خودنمایی می‌کند.

Authors

نجم الدین جباری

۱. استادیار گروه زبان و ادب فارسی و پژوهشگر پاره وقت پژوهشکده کردستان شناسی، دانشگاه کردستان- سنندج

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن‌بلخی (1363). فارسنامه، تصحیح گای لسترانج و ر. نیکلسون، چاپ ...
  • اردستانی‌رستمی، حمیدرضا (1393). «اسطورۀ زادن زروان: گذار از زن‌سروری به ...
  • ارژنگی، کامران و مبارک، وحید (1394). «تحلیل نماد زن جادو ...
  • ارسطو (1379). اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمّدحسن لطفی، تهران: طرح نو. ...
  • اوشیدری، جهانگیر (1371). دانشنامۀ مزدیسنا، تهران: مرکز. ...
  • بهار، مهرداد (1377). از اسطوره تا تاریخ، چاپ دوم، تهران: ...
  • بیرونی، ابوریحان (1367). التّفهیم لأوائل صناعه التّنجیم، به تصحیح جلال‌الدّین ...
  • بیهقی، ابوالفضل (1370). تاریخ بیهقی، تصحیح غنی و فیّاض، چاپ ...
  • پرنیان، موسی؛ امیدیان، مهین و حسینی آبباریکی، سیّدآرمان (1391). «هنر ...
  • پورداود، ابراهیم (1377). یشت‌ها، تهران: اساطیر. ...
  • تاریخ سیستان (1381). به تصحیح محمّدتقی بهار، تهران: معین. ...
  • تبریزی، محمّد حسین (1362). برهان قاطع، به اهتمام محمّد معین، ...
  • تفضّلی، احمد (1377) تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، چاپ ...
  • حسین‌زاده، حمزه (1384). ضحّاک از اسطوره تا واقعیّت، تهران: ترفند. ...
  • خسرویان، محمّدمهدی (1386). «جادو و جادوگری در شاهنامۀ فردوسی»، کتاب ...
  • درودباشی بیهقی، نظام‌الدّین (1342). «جامع الهدایه فی علم الرّمایه»، به ...
  • رحمانی، اکرم؛ اقدامی معافی، علیرضا و اقدامی معافی، رضا (1393). ...
  • رستگار، منصور (1354). «فریدون در شاهنامه»، خرد و کوشش، ش ...
  • رضی، هاشم (1381). آیین مهر، چاپ اوّل، تهران: بهجت. ...
  • روح‌الأمینی، محمود (1375). نمودهای فرهنگی اجتماعی در ادبیات فارسی، تهران: ...
  • ستّاری، جلال (1384). سیمای زن در فرهنگ ایران، چاپ سوم، ...
  • ستّاری، رضا و حقیقی، مرضیه (1395). «ژرف‌ساخت اسطوره‌ای پدرسالاری در ...
  • سرکاراتی، بهمن (1378). سایه‌های شکارشده، تهران: قطره. ...
  • سعدی، مصلح‌الدّین (1368). بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ سوم، تهران: ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1333). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر. ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1356). تاریخ علوم عقلی در تمدّن اسلامی، چاپ ...
  • فانیان، خسرو (1351). «پرستش الهه مادر در ایران»، بررسی‌های تاریخی، ...
  • فرّخی سیستانی (1380) دیوان، به کوشش محمّددبیر سیاقی، چاپ ششم، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: ...
  • فریزر، جیمز (1387). شاخۀ زرّین، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران: آگاه. ...
  • فقیه، مسعود (1381). «وحدت ملّی از دیدگاه هنر و تأثیر ...
  • قائمی، فرزاد (1391). «اسطورۀ نبرد مهر و گاو نخستین و ...
  • کریستن‌سن، آرتور (1387). کاوۀ آهنگر و درفش کاویانی، ترجمه منیژه ...
  • کزّازی، میرجلال‌الدّین (1392). نامۀ باستان (ج. اوّل)، چاپ هشتم، تهران: ...
  • گرگانی، فخرالدّین‌اسعد (1377). ویس و رامین، تصحیح محمّد روشن، تهران: ...
  • متینی، جلال (1365). «روایت‌های گوناگون دربارۀ ماردوشی ضحّاک»، ایران‌نامه، ش15، ...
  • محقّق، مهدی (1387). فیلسوف ری، چاپ سوم، تهران: انجمن آثار ...
  • محمّدی، محمّدحسین (1383). «جادو در ادبیات فارسی»، دانشکدۀ ادبیات و ...
  • مختاری، محمّد (1368). حماسه در رمز و راز ملّی، تهران: ...
  • مختاریان، بهار (1387). «مرداس نیک‌مرد آدمخوار»، نامه فرهنگستان، ش 37، ...
  • مزداپور، کتایون (1354). «نشانه‌های زن‌سروری در چند ازدواج شاهنامه»، فرهنگ ...
  • منشی، نصرالله (1370). کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ ...
  • موسوی، سیّدکاظم و خسروی، اشرف (1388). «کاوه، آهنگری فرودست یا ...
  • مهین‌فر، سیاره (1383). اسطوره حماسۀ ضحّاک و فریدون، تهران: قصّه. ...
  • ناصرخسرو(1365). دیوان، تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقّق، تهران: دانشگاه ...
  • وِرمازِرن، مارتین (1383). آیین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاد، چاپ چهارم، ...
  • هانوی، ویلیام (1392). «عناصر روایی در رمانس‌های پیش از عصر ...
  • یاحقی، محمّدجعفر و قائمی، فرزاد (1386). «نقد اساطیری شخصیّت جمشید ...
  • نمایش کامل مراجع