لایه‌های قرمز اقیانوسی کرتاسه، مدلی برای بررسی تغییرات سریع شرایط ژئوشیمیایی در محیط‌های رسوبی عمیق

بررسی رسوبات کربناته به سن آپتین در برش آب‌پخش در زون فارس داخلی نشان­دهنده وجود ضخامتی از رسوبات شیلی- آهکی به رنگ قرمز ارغوانی است که در عین وجود رخساره پلاژیک و عمیق شرایط محیط اکسیدان را نشان می‌دهد. داده‌‌های مربوط به اندازه‌گیری‌‌های عنصری توسط روش جذب اتمی نشان­دهنده افزایش عنصر آهن و عناصر وابسته دیگر همچون منگنز در این رسوبات است. آنالیز کانی‌شناسی با استفاده از روشXRD   نیز نشان داد اکسید آهن به فرم گوتیت در این رسوبات وجود دارد. از آنجا که بررسی‌‌های عنصری تایید کننده حاکم بودن شرایط دیاژنز دفنی در یک سیستم بسته در این رسوبات است، عامل ایجاد رنگ قرمز در این لایه‌ها مربوط به وجود کانی‌‌های آهن‌دار در زمان رسوب‌گذاری است. چنین رسوباتی تحت شرایط اکسیدان تشکیل شده که با شرایط تشکیل لایه‌‌های غنی از مواد آلی و رسوبات پلاژیک موجود در قسمت زیرین آن همخوانی ندارد. عامل ایجاد شرایط اکسیدان در یک محیط آنوکسیک و بدون اکسیژن، کاهش دما پس از رویداد آنوکسیک اقیانوسی است که این تغییرات در دمای آب منجر به افزایش پتانسیل اکسیدکنندگی آب‌‌های عمیق حوضه، تغییر در الگوی چرخش آب و در نهایت انتقال اکسیژن به این قسمت از حوضه شده است. با توجه به اینکه عامل کاهش دما، خروج حجم عظیمی از دی‌اکسیدکربن از اتمسفر به شکل رسوبات غنی از مواد آلی است، تشکیل این لایه‌‌های قرمز اقیانوسی در زمان کرتاسه به عنوان رویدادی متعاقب با رویداد آنوکسیک اقیانوسی در نظر گرفته می­شود.

Keywords:

لایه قرمز , گوتیت , سازند داریان , آپتین , زاگرس