بررسی بلاغی دلالتهای زبان بدن در قرآن کریم (مطالعه موردی: زبان دست)

زبان بدن، تکنیکی ارتباطی به شمار میرود که انسانها از آن برای بیان احساسات و دلالتهای مختلف بهره میگیرند. زبان بدن، ترجمان حالتها و اندیشههای آدمی است. این مهارت ارتباطی در گستره علم لغت، روانشناسی رفتاری و تربیتی قرار دارد. زبان بدن در متون ادبی و قرآن کریم به کرات مورد استفاده قرار گرفته است. فراگیری اصول و فنون زبان بدن، اقدام موثری برای رمزگشایی بسیاری از دلالتهای نهفته در عبارات است و این امر برای پژوهشگران قرآنی بسیار مهم مینماید؛ زیرا با بازگشایی رمز آیات، میتوان از روساخت به ژرفساخت معنایی آنها پی برد. در این مقاله علاوه بر تعریف زبان بدن و ارایه تاریخچه مختصری از این علم، به ذکر دلالتهای زبان بدن در قرآن کریم با تاکید بر زبان دست و شرح نکات بلاغی آنها پرداخته شده است. مهمترین دلالتهای زبان دست در قرآن را میتوان: بخل، تاسف، ترس، سکوت، غم، تعجب و حیرت برشمرد. از جمله نکات بلاغی آیات زبان بدن میتوان به آرایههایی نظیر استخدام جز به جای کل، تشبیه و استعاره اشاره نمود. قرآن کریم، زبان بدن را مهارت ارتباطی هر دو گروه مومنان و کفار دانسته است. با این تفاوت که کفار از این سازوکار ارتباطی برای استهزا، انکار و تحقیر و مومنان برای بیان اندوه، مسرت، شرم و شگفتی استفاده نمودهاند.

Keywords:

لغه الجسد , القرآن الکریم , دلالات بلاغیه , لغه الید , دلالات النفسیه