مجموعه گزارشهای تخصصی سیلابهای فروردین ۱۳۹۸ (گزارش دوم) سیل دروازه قرآن شیراز- گزارش کارگروه مخاطرات
This Book With 52 Page And PDF Format Ready To Download
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
Abstract:
گستره سیلاب های فروردین ۱۳۹۸ در سطح استانهای فارس، گلستان، لرستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان و وسعت آسیب های گزارش شده در آنها، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را بر آن داشت تا با تعمق بر روی این پدیده و بازدید از مناطق متاثر از آن، به واکاوی علل وقوع آن و دلایل بروز آسیب هایی با این شدت بپردازد.
در همین راستا، کارگروه های تخصصی در حوزه های مخاطرات، معماری و شهرسازی، راه و ابنیه فنی، سازه (ساختمان و مصالح) و ژئوتکنیک تشکیل شد و برنامه ریزیهایی برای انجام بازدیدهای میدانی، تحلیل مشاهدات و بررسی دلایل بروز این واقعه صورت گرفت.
پیرو تلاشهای صورت گرفته توسط ۱۲ تیم کارشناسی مرکز و مطالعات انجام شده در بخشها و حوزه های تحقیقاتی، و در تعامل با نمایندگان مرتبط با موضوع در وزارت راه و شهرسازی و تمامی معاونتها و سازمانهای متبوع، نشست فنی با عنوان «درس هایی از سیلاب های اخیر در حوزه راه و شهرسازی» برگزار و نتایج حاصل از پژوهش های بعمل آمده در ابعاد مختلف موضوع در آن ارائه گردید.
در ادامه و با هدف مستندسازی این واقعه و فراهم آوردن شرایط مناسب برای بهره بردن از نتایج مطالعات در توسعه طرح های ملی، ارتقا وضعیت موجود، اتخاذ راهکارهای مدیریتی در کاهش مخاطرات ناشی از وقوع پدیده ای به نام سیل در طرح های توسعه در دست انجام و همچنین، برنامه ریزی برای جلو گیری از متحمل شدن خساراتی با چنین وسعت در مواجهه مجدد با سیل، «مجموعه گزارش های تخصصی سیلاب های فروردین ۱۳۹۸» در ۶ جلد تهیه و در اختیار جامعه مهندسی قرار می گیرد.
گزارش حاضر بعنوان جلد دوم از این مجموعه گزارش ها، به بررسی ابعاد سیل دروازه قرآن شیراز از دیدگاه کارگروه مخاطرات می پردازد که امید است به نحو مطلوب و در مراحل تصمیم گیری و برنامه ریزی، مورد استفاده مسئولین قرار گیرد.
پیش گفتار Book
در 5 فروردین ۱۳۹۸، زمانی که ایام مسافرت های نوروزی در شیراز و بویژه در حوالی دروازه قرآن، جمعیت زیادی در تردد بودند، ساعت ۱۲ : ۱۰ ظهر پنجشنبه سیل ناگهانی یال شرقی بزرگراه شیراز مرودشت را فراگرفت.
سیل شیراز متعاقب سیل گلستان، در لابلای اخبار سیل های بعدی در لرستان و خوزستان، کمرنگتر نشان داده شد و جامعه فنی، آنگونه که باید به این حادثه نپرداخت.
در حالیکه تعداد کشته شدگان سیل شیراز از همه سیل های عظیم و سترگ رخداده بمراتب بیشتر بود، چرا که در مجاورت کلانشهری همانند شیراز، دستکاری غیر کارشناسانه ای در هدایت رواناب ها و سیل، آبراهه های طبیعی و پر کردن آن صورت گرفته و متاسفانه، راه جایگزین نامطمئنی نیز بجای تغییرات در روند طبیعی جریان سیلاب انتخاب شده است که حادثه سیل 5 فروردین نشان داد این راه جایگزین اشتباه است.
در مدت ۱۵ دقیقه از ساعت ۱۱: ۳۰ روز ه فروردین، در حوضه آبریز آب زنگی در تنگ الله اکبر، حدود ۲۰ میلی متر باران بارید، دبی رواناب حاصله به ۵۰ متر مکعب در ثانیه رسید، استخر تجمع آب در ۳۰۰ متری بالادست دروازه قرآن با ظرفیت ۱۵۰۰۰ متر مکعب بدلیل انسداد لوله خروجی آب بقطر ۱ . ۵ متر (این لوله اگر هم مسدود نمی شد باز پاسخگوی خروجی آب نبود)، ظرف مدت ۲۰ دقیقه پر و مازاد آب سرریز گردید.
با توجه به جهت قرارگیری استخر کنترل آب که در سمت بال شرقی بزرگراه شیراز مرودشت واقع شده، سیلاب در سرازیری باند شرقی بزرگراه به پائین سرازیر و در کف آن از تفاع آب به ۰. ۵ تا ۰ . ۷۵ متر رسید، سرعت آب بین ۵ تا ۱۰ متر بر ثانیه برآورد گردد.
این ارتفاع آب با سرعت مذکور خودروهای واقع در باند شرقی جاده را با خود تا سه راهی هفت تنان حمل و با کوبیدن آنها به هم موجب خسارت حدود ۳۷۰ خودرو گردید.
در این حادثه متاسفانه ۲۱ نفر کشته شد. عامل اصلی خسارت بار شدن سیلاب، تعبیه سایز کوچک لوله بتنی در استخر تجمع آب این قطر لوله در مطلوبترین شرایط حداکثر ۱۲ متر مکعب در ثانیه می تواند هدایت کند، محاسبات واقع بینانه با توجه به وجود دو زانوئی در مسیر ۳ کیلومتری لوله و غلظت سیلاب حدود ۷ متر مکعب گذر سیلاب را نشان می دهد)، وعامل ثانویه بعدی در افزایشخسارت ها و تلفات انسداد لوله در همان لحظات ورودی سیلاب (با توجه به مستندات واضح و مشخصی که در متن گزارش به آن اشاره شده است) بدلیل عدم احداث بندهای رسوبگیر، دیواره های جداکننده با هدف آرامش بخشی به سیلاب در داخل استخر تجمع، عدم لایروبی و نظافت مسیل رودخانه آب زنگی می باشد.
فهرست مطالب Book