بررسی مفهوم و آثار دعاوی تصرف عدوانی در نظام حقوقی ایران

تصرف عدوانی نه تنها از نظر اخلاقی و مبانی شرعی و فقهی ما بسیار قبیح و ناپسند قلمداد شده است بلکه از منظر قانونی نیز برای متصرف عدوانی که مال غیر منقول دیگری را بدن رضایت او و یا بدون مجوز قانونی تصاحب می نماید علاوه بر رد مال، مجازاتی نیز در نظر گرفته شده است در دعوی تصرف عدوانی مدعی ثابت می نماید که مال مورد مناقشه پیش تر تحت تصرف او بوده است و مدعی علیه بعدا به صورت عدوان مال را از تصرف او خارج ساخته و به ان استیلا یافته است. شروط تحقق تصرف عدوانی شامل: خروج ملک از تصرف خواهان، سبق تصرف خواهان، لحوق تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرف خوانده میباشد. همچنین در تکلیف آثار و بقایای تصرف عدوانی، چنانچه متصرف پس از تصرف عدوانی، در ملک مورد تصرف عدوانی اشجاری غرس و یا اقدام به احداث بنا نموده باشد، اشجار و بنا پس از اجرای حکم تصرف عدوانی علیه مشارالیه در صورتی باقی می ماند که متصرف عدوانی مدعی مالکیت، مورد حکم تصرف عدوانی بوده و ظرف یکماه از تاریخ اجرای حکم نسبت به مالکیت در دادگاه صالح اقامه دعوانماید (ماده 164ق ا د م) نص این ماده تکرار نص ماده 333 قانون قدیم ا. د. م است. حکم رفع تصرف علاوه بر اخراج خوانده مفهوما بر مستقر ساختن خواهان بر مال محکوم به نیز دلالت دارد لذا ادعای دیگری به اینکه در موقع اجرای حکم مال فقط از تصرف عدوانی خوانده خارج شده و او همچنان مال را در تصرف خود دارد مسموع نیست زیرا اگر شخص ثالث رد واقع کماکان در مال متصرف باشد یقینا حکم به طور صحیح و کامل به موقع اجرا گذارده نشده و دادسرا به محض اطلاع از این امر در صورت تقاضای محکوم له مکلف است دستور اجرای حکم را تکمیلا حتی علیه شخص ثالث صادر کند. در طرح دعوای تصرف عدوانی به استناد قانون اصلاح جلوگیری از تصرف عدوانی 1352 اثبات سبق تصرف شاکی و لحوق تصرف مشتکی عنه و عدوانی بودن تصرف او ضروری است اما در صوت شکایت کیفری به استناد ماده 690 ق م ا احراز واقع لازم است یعنی دادگاه فقط پس از احراز اینکه تصرف فعلی من غیر حق و عدوانی یا غاصبانه است می تواند حکم محکومیت صادر نماید.

Keywords:

تصرف عدوانی , لحوق تصرف , سبق تصرف , رفع تصرف , نظام حقوقی ایران.