مروری انتقادی بر نظریه پول، دولت و بازار

پول حامل ارزش است و در اثر یک فرایند دوطرفه تولید می‌شود که متأثر از بازار و دولت می‌باشد. از آنجایی‌که پول حامل ارزش است، کلیه متغیرهای اقتصادی که دارای ارزش هستند، می‌توانند توسط پول حمل یا نمایندگی شوند. از سوی دیگر، دولت بدون بازار و بازار بدون دولت نمی‌توانند پول خلق کنند. بنابراین پول پدیده‌ای ناشی از دو عامل است. این مقاله پس از مرور مطالعات پیشین بر روی ماهیت، نقش و کارکرد پول، به بررسی نظرات پولی موجود و ناتوانی آن‌ها در تفسیر تغییرات گسترده در انواع پول‌های به‌کاررفته در تاریخ اقتصادی می‌پردازد. مشاهده می‌شود که هم در تعریف، هم در شکل، هم در نقش و هم در منشأ پیدایش پول در اقتصاد، وحدت نظری نبوده است. سپس به ارائه­ یک نظریه ترکیبی با کمک نظریه ارزش برای پاسخ به این تغییرات پولی می­پردازد که قادر است پراکندگی مباحث مربوط به پول را کاهش دهد و با معرفی یک مفهوم مرکزی برای پول، تعریف، نقش و منشأ آن را با وضوح بیشتری توضیح دهد. دو دیدگاه در خلق پول که یکی آن را ناشی از بازار و دیگری خلق پول را ناشی از دولت می‌داند در نظریه جدید ترکیب شده‌اند. پول خود را به سه صورت در اقتصاد نشان می‌دهد. یکی پول دولتی است که بانک مرکزی تولید می‌کند و دیگری پول درون‌زا یا پول بانکی است که بازارهای پولی آن را ایجاد می‌کنند و سومی پول مبادله‌ای یا پول محاسباتی است که در بازارهای حقیقی جریان می‌یابد که هرکدام از اشکال آن دارای ماهیت و کارکرد جداگانه‌ای هستند.

Keywords:

کالای پولی , نیازهای اقتصادی , انواع پول , ابزار پولی , دولت و بازار طبقه‌بندیJEL:E42 , E51 , E52