بهینه‌سازی کشت بافت و مطالعۀ فیتوشیمیایی گیاه انسولین (Costus pictus D. Don)

گیاهCostus pictus D. Don معروف به گیاه انسولین به‌منظور درمان بیماری دیابت در جنوب هند استفاده می‌شود؛ این گیاه در سال‌های اخیر به ایران آورده و در برخی گلخانه‌ها از طریق قلمه تکثیر شده است. مطالعۀ حاضر به‌منظور بهینه‌سازی کشت بافت و ارزیابی ترکیبات فیتوشیمیایی گیاهCostus pictus D. Don انجام شد. از میان قطعه‌های جداکشت مانند برگ، گره و میانگره و تیمارهای هورمونی مختلف، بهترین نتیجه برای قطعۀ گره و تیمار واجد بنزیل‌آمینوپورین و نفتالن‌استیک‌اسید به‌ترتیب با غلظت‌های 5/3 و 5/0 میلی‌گرم‌در‌لیتر مشاهده شد. به‌منظور بررسی صفت‌های فیتوشیمیایی برگ‌های گلدانی و برگ‌های درشیشه، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، قند‌های محلول، فنل، فلاونوئید و پروتئین اندازه‌گیری شد. نتایج نشان دادند همۀ صفت‌های یادشده به‌جز فنل و پروتئین در برگ‌های گلدان به‌طور معناداری بیشتر از برگ درشیشه هستند. بررسی‌های فیتوشیمیایی برگ و ریزوم گلدان نشان دادند برگ‌ غنی از فلاونوئید، قند، کافئیک‌اسید و کوئرستین و ریزوم غنی از فنل و پروتئین است. تجزیه‌وتحلیل عناصر معدنی نیز نشان داد میزان عناصر کلسیم، پتاسیم، منگنز و استرانسیم در برگ‌های گلدان بیشتر از ریزوم‌های گلدان و میزان عناصر آلومینیوم، آهن، سدیم، کروم و روی در ریزوم‌های گلدان بیشتر از برگ‌های گلدان است. درمجموع، روش ریزازدیادی پیشنهاد‌شده در پژوهش حاضر علاوه‌بر تسریع تکثیر در مقیاس انبوه و حفظ گیاه C. pictus،ازنظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است؛ همچنین برگ‌های غنی از کوئرستین (ترکیب ضددیابتی) این گیاه را می‌توان نامزد بالقوه‌ای برای پژوهش‌های فیتوشیمیایی و پزشکی در نظر گرفت.    

Keywords:

تجزیه‌وتحلیل فیتوشیمیایی , ریزازدیادی , فنل‌ها , گیاه انسولین