بررسی تغییرات تشریحی ایجادشده در برگچه‌های گیاه زبان‌گنجشک (Fraxinus rotundifolia) در اثر آلودگی با آفت پسیل (Psyllopsis fraxini)

حملۀ آفت سبب آسیب به ساختارهای سلولی گیاهی می‌شود و با ایجاد اختلال در رشد و فرایندهای تمایز گیاه میزبان، ساختار گیاه را تغییر می‌دهد. پسیل یکی از آفت‌های گیاهی است که با حمله به برگ گیاه و تغذیه از شیرۀ گیاهی سبب تغییر شکل مورفولوژیکی برگ و تشکیل گال می‌شود. در پژوهش حاضر، بررسی تغییرات تشریحی برگچه‌های آلوده به پسیل گیاه زبان‌گنجشک در مراحل مختلف حملۀ حشره مدنظر قرار گرفت. تهیۀ برش‌های میکروتومی از برگچه‌های آلوده و رنگ‌آمیزی آنها با ائوزین- هماتوکسیلین، سافرانین- فست‌گرین، سودان سیاه و کوماسی‌برلیانت‌بلو انجام شد و نمونه‌ها با میکروسکوپ نوری و فلورسنت مشاهده شدند. نتایج نشان دادند با حملۀ پسیل به گیاه، ورود بزاق حشره به محل آلودگی اتفاق می‌افتد و تأثیر آن در ساختار گیاه ظاهر می‌شود که بارزترین آنها، کلروزه‌شدن محل آلودگی گیاه است؛ به‌علاوه، گال‌هایی در هر دو سطح تحتانی و فوقانی برگچه‌ها تشکیل شدند که مطالعه‌های تشریحی، ورود اندام مکندۀ پسیل به بافت پارانشیم و هیپرپلازی سلول‌های اپیدرم در ناحیۀ مجاور آن را نشان دادند. نتایج، ایجاد حالت هیپرتروفی و هیپرپلازی در سلول‌های پارانشیم نردبانی، اسفنجی و نیز هیپرتروفی در دستجات آوندی را نشان دادند؛ علاوه‌براین، کاهش فضای بین‌سلولی در منطقۀ تغذیه‌ای پسیل در سلول‌های پارانشیمی برگچه‌های آلوده مشاهده شد. افزایش ضخامت دیوارۀ سلولی در سلول‌های پارانشیمی و اپیدرمی سلول‌های آلوده نسبت به سلول‌های برگچه‌های گیاهان شاهد مشاهده شد که مجموع این تغییرات در راستای ایجاد نیچ اکولوژیکی مناسب برای استقرار پسیل‌ها تلقی می‌شوند.

بررسی تغییرات تشریحی ایجادشده در برگچه‌های گیاه زبان‌گنجشک (Fraxinus rotundifolia) در اثر آلودگی با آفت پسیل (Psyllopsis fraxini) Keywords:

آلودگی , بافت پارانشیمی , بررسی میکروسکوپی , دیوارۀ سلولی