نقد و تحلیل الگوی تفسیری هاروت و ماروت در داستان شیخ صنعان با تکیه بر نظریۀ بیش‌متنیت ژرار ژنت

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 315

This Paper With 27 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-11-21_007

تاریخ نمایه سازی: 17 دی 1399

Abstract:

حکایت شیخ صنعان از جمله داستان‌هایی است که محققان بسیاری در باب مأخذ آن اظهارنظر کرده و منابع مختلفی را برای آن برشمرده‌اند. آنچه در این پژوهش‌ها مورد توجه قرار نگرفته، روایت تفسیری هاروت و ماروت است. این روایت دربردارندۀ عناصری است که در دیگر مآخذ احتمالی و شناخته‌شدۀ شیخ صنعان دیده نمی‌شود و به‌سبب شباهت‌های زیاد ساختاری، درون‌مایه‌ای و همچنین قدمت تاریخی، بر سایر مآخذ شیخ صنعان تقدم دارد. ادعای این پژوهش این است که با اتکا به مستندات و نشانه‌های متعدد موجود در این دو داستان، می‌توان این روایت را یکی از پیش‌متن‌های اصلی و الهام‌بخش عطار در داستان شیخ صنعان قلمداد کرد و رابطۀ بیش‌متنیت را بین آن‌ها حاکم دانست. شیوۀ مقدمه‌چینی عطار برای ورود به حکایت و شباهت بین حوادث و شخصیت‌های اصلی این دو داستان از قبیل هاروت و ماروت و شیخ صنعان و زهره و دختر ترسا و همچنین بن‌مایه‌هایی چون هبوط، غرور، امتحان الهی با عشق، گناه و آثار آن، توبه و شفاعت و ذکر موارد خاصی که در هیچ یک از منابع شیخ صنعان بدان اشاره نمی‌شود، جای تردید باقی نمی‌گذارد که عطار در پرداخت حکایت خویش به این روایت نیز نظر داشته است.

Authors

زینب رضاپور

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • آشوری، داریوش. (1379). عرفان و رندی در شعر حافظ. مرکز. ...
  • آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، مرکز. تهران. ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین بن محمد بن احمد الخزاعی النیشابوری. (1377). ...
  • امینی لاری، لیلا و خیرالله محمودی. (1389). «ناهید مظهر قدس ...
  • بقلی شیرازی، روزبهان. (1382). شرح شطحیات. تصحیح و مقدمۀ هانری ...
  • بیرونی، ابوریحان. (1318). التفهیم لاوائل صناعة التنجیم. تهران. ...
  • پورنامداریان، تقی. (1376). «از فرادست: نگاهی به داستان‌پردازی عطار»، ادبیات ...
  • تقوی، محمد. (1389). «از کعبه تا روم: بررسی تطبیقی داستان ...
  • دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامه. دانشگاه تهران. تهران. ...
  • رازی، نجم‌الدین. (1352). مرصادالعباد. به کوشش محمدامین ریاحی. بنگاه ترجمه ...
  • راغب اصفهانی، حسین. (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن. ج ...
  • رضی، هاشم، (1381 ش). آیین مهر. بهجت. تهران. ...
  • روضاتیان، سیده‌مریم و علی‌اصغر میرباقری‌فرد. (1390). «خوانش بینامتنی، دریافت بهتر ...
  • ساسانی، فرهاد. (1384). «تأثیر روابط بینامتنی در خوانش متن». مجلۀ ...
  • ستاری، جلال. (1381). پژوهشی در قصه شیخ صنعان و دختر ...
  • شاکری، سیمیندخت. (1383). «مبانی تفسیرنگاری طبری». مجلۀ مقالات و بررسی‌ها. ...
  • شایگان‌فر، حمیدرضا. (1387). «مأخذ داستان شیخ صنعان، اسطورۀ فراموشی و ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1383). مقدمه بر منطق‌الطیر عطار. سخن. تهران. ...
  • بررسی تاریخی افسانه هاروت و ماروت در روایات [مقاله ژورنالی]
  • صفایی سنگری، علی. (1381). «برق عصیان: تأملی بر گناه از ...
  • صنعتی‌نیا، فاطمه. (1369). مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی‌های عطار نیشابوری. ...
  • طباطبائی، محمدحسین. (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن. جامعۀ مدرسین ...
  • طبری، ابوجعفر محمدبن جریر. (1420 ق/1999 م). جامع البیان عن ...
  • ـــــــــــــــــــــــــــ . (1367). ترجمۀ تفسیر طبری. گردآورنده ابوعلی محمد بلعمی. ...
  • طوسی، احمدبن محمد. (1367). قصۀ یوسف (الجامع الستین للطائف البساتین). ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1366). تذکرۀ الاولیا. تصحیح محمد استعلامی. ...
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ . (1384). منطق‌الطیر. تصحیح شفیعی کدکنی. سخن. تهران. ...
  • علیائی مقدم، مهدی. (1390)، «منابع دیگری از پیشینۀ داستان شیخ ...
  • غنی، قاسم. (1322). تاریخ تصوف اسلام. زوار. تهران. ...
  • فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1340). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار ...
  • کزازی، میرجلال‌الدین. (1376). پارسا و ترسا. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. ...
  • مالمیر، تیمور. (1387). «تحول افسانه‌ای عارفان». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و ...
  • مرتضوی، منوچهر. (1335). «یادداشتی دربارۀ تأثر خواجه حافظ از داستان ...
  • مصفا، ابوالفضل. (1381). فرهنگ اصطلاحات نجومی. پژوهشگاه علوم انسانی و ...
  • مظفری، علیرضا. (1381). «فرضیه‌ای در باب همانندی آناهیتا و معشوق ...
  • مولوی، جلال‌الدین محمد. (1363). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد نیکلسون. ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1376). کشف‌الاسرار و عدةالابرار. تصحیح علی‌اصغر حکمت. ...
  • نامورمطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر ...
  • ــــــــــــــ . (1390). درآمدی بر بینامتنیت. سخن. تهران. ...
  • ــــــــــــــ . (1384). «متن‌های درجه دوم/بیش‌متنیت در نگاه ژرار ژنت». ...
  • یاحقی، محمدجعفر. (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات ...
  • -  Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in Second Degree. Trans: ...
  •  References ...
  •  Abolfath Razi, H. (1998). Rozojanan va Rouhojanan fi tafsir al-Quran ...
  • Alen, G. (2001). Intertextuality. (P. Yazdanjoo, Trans.). Markaz. ...
  • Amini Lari, L., & Mahmoudi, Kh. (2010). Is Nahid the ...
  • Ashoori, D. (2000). Irfan va rendi dar she’re hafez [Mysticism ...
  • Attar, F. (2005). Manṭiq-uṭ-Ṭayr [The conference of the birds] (M. ...
  • Attar, F. M. (1997). Tazkirat al-Awliya [Biographies of the saints] ...
  • Baqli Shirazi, R. (2003). Sharh ol-shathiyyat [Commentary on ecstatic sayings] ...
  • Birouni, A. (1939). Altafhim le’ava’el sana’at altanjim [Instruction in the ...
  • Dehkhoda, A. (1994). Loghat nameh [Dictionary]. University of Tehran. ...
  • Forouzanfar, B. (1961). Sharhe ahval va naghd va tahlile asare ...
  • Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in second degree. (Ch. Newman, ...
  • Ghani, Gh. (1943). Tarikhe tasavofe Iran [History of Islamic Sufism]. ...
  • Kazazi, M. (1997). Parsa and Tarsa. Allameh Tabatabaei University Publications. ...
  • Malmir, T. (2008). Legendary transformation of mystics. Journal of the ...
  • Meybudi, A. (1997). Kashf al-asrar wa-uddat al-abrar [unveiling of secrets] ...
  • Mortazavi, M. (1956). A note on the effect taken by ...
  • Mosafa, A. (2002). Farhange estelehate nojoomi [Lexicon of astronomical terminologies]. ...
  • Mowlavi, J. M. (1984). Masnavi Ma’navi [The Spiritual Couplets] (Nicholson, ...
  • Mozafari, A. (2002). A hypothesis on the similarity between Anahita ...
  •  Namvar Motlagh, B. (2005). Second grade texts: Hypertextuality in Gerard ...
  • Namvar Motlagh, B. (2007). Transtextuality: Study of the relation of ...
  • Namvar Motlagh, B. (2011). Daramadi bar beinamatniyat [An introduction to ...
  • Oliyaee Moghadam, M. (2011). Other sources from literature of the ...
  • Pournamdarian, T. (1997). From beyond: A look on Attar’s story ...
  • Ragheb Esfahani, H. (1992). Al-mufradat fi gharib al-Quran. Darol Shamieh. ...
  • Razi, H. (2002). Aein-e mehr [Mithraism rituals].Behjat. ...
  • Razi, N. (1973). Mersad al’ebad [The path of God's bondsmen ...
  • Rozatian, S. M., & Mir Bagherifard, A. (2011). Intertextual reading: ...
  • Safaei Sangari, A. (2002). Spark of rebellion: A reflection on ...
  • San’atinia, F. (1990). Ma’akhez ghesas va tamsilate masnavihaye Attar [Sources ...
  • Sasani, F. (2005). The influence of intertextual relations on the ...
  • Satari, J. (2002). Pazhuheshi dar ghese Sheikh San’aan va dokhtare ...
  • ShafieiKadkani, M. (2004). Moghadameh bar Manṭiq-uṭ-Ṭayre Attar [An introduction to ...
  • Shakeri, S. (2004). Principles of Tabari interpretation. Journal of Papers ...
  • Shayganfar, H. (2008). The source of Sheikh San’an’s story: The ...
  • Shiva, H. (2012). Historical study of the Harut-Marut myth in ...
  • Tabari, A. M. (1988). Tarjome tafsire Tabari [Translation of al-Tabari ...
  • Tabari, A. M. (1999). Jame’ albayan and ta’vil ayat al-Quran ...
  • Tabatabaei, M. (1997). Almizan fi tafsir al-Quran [Qur'an exegesis] (5th ...
  • Taghavi, M. (2010). From Mecca to Rome: The comparative study ...
  • Toosi, A. (1988). Ghese Yusef [Joseph story]. Elmi-Farhangi. ...
  • Yahaghi, M. (1990). Farhange asatir va esharate dastani dar adabiyate ...
  • نمایش کامل مراجع