واسطه گری جهت گیری مذهبی دانشجویان در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و گرایش به تفکر انتقادی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی پیشایندهای گرایش به تفکر انتقادی در قالب یک مدل علّی است که در آن واسطه‌گری جهت‌گیری مذهبی در رابطه‌ی با الگوهای ارتباطی خانواده و تفکر انتقادی مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1392-1391 بودند که از این میان تعداد 352 نفر (189 دختر و 163 پسر) به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌های الگوهای ارتباطی خانواده، خودگردانی مذهبی و سیاهه‌ گرایش به تفکر انتقادی بود که پایایی آن‌ها به وسیله‌ ضریب آلفای کرونباخ و روایی آنها به کمک روش تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج حاصله حاکی از پایایی و روایی قابل قبول آزمونها بود. مدل فرضی با بهره‌گیری از روش آماری تحلیل مسیر با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش متوالی همزمان براساس مراحل بارون و کنی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که جهت‌گیری گفت و شنود خانواده به‌طور مثبت و جهت‌گیری همنوایی به طور منفی گرایش به تفکر انتقادی را پیش‌بینی می‌کند. هر دو بعد الگوی ارتباطات خانواده پیش‌بینی- کننده‌ جهت‌گیری مذهبی هستند. همچنین، جهت‌گیری مذهبی همانندسازی شده به طور مثبت و جهت‌گیری مذهبی درون‌فکنی شده به طور منفی گرایش به تفکر انتقادی را پیش‌بینی می‌نماید. نتایج بررسی واسطه‌گری نیز نشان داد که جهت‌گیری گفت و شنود با واسطه جهت‌گیری مذهبی همانندسازی شده به بهبود تفکر انتقادی می‌انجامد. این در حالی است که همنوایی خانواده با واسطه‌گری جهت‌گیری مذهبی درون‌فکنی شده به کاهش تفکر انتقادی منجر می‌شود. 

Keywords:

family communication patterns , religious orientation , critical thinking dispositions , الگوهای ارتباطی خانواده , جهت‌گیری مذهبی , گرایش به تفکر انتقادی