کاوشی در حلّ نسبتِ تعارض‌نمایی قاعده «لاحرج» با اعمال حرجی اسلام؛ پاسخ‌ها و تحلیل‌ها

Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 294

This Paper With 19 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQH-52-3_004

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1399

Abstract:

قاعده نفی حرج یکی از کارآمدترین و مهمترین قواعد فقهی به لحاظ کاربرد در ابواب گوناگون فقه است. عمومیت این قاعده با احکام مشقت‌زا و حرجی که در دین وجود دارد؛ ناسازگار می‌نماید. از این‌رو نوشتار حاضر در پی پاسخ به این سؤال برآمد که چگونه می‌توان هم ادله احکام مشقت‌آمیز را پذیرفت و هم ملتزم به نفی احکام حرجی در دین شد؟ نتایج این نوشتار که به شیوه توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای تهیه شده است؛ نشان می‌دهد از مجموع پاسخ‌های مطرح شده به این شبهه، چهار رویکرد قابل ارائه است: نپذیرفتن وجود احکام حرجی در دین (اشکال صغروی)، نپذیرفتن شمول بدون تخصیص قاعده (اشکال کبروی)، تصرف در معنای «حرج» و نپرداختن به اصل شبهه. در میان همه پاسخ‌ها، نظریه «تخصیص قاعده نفی حرج»، پاسخی مناسب و بدون اشکال است. سایر جواب‌ها یا اساساً مخدوش است و یا نیازمند قرائن و شواهد مکمّل و از این رو نمی‌توان آن‌ها را به عنوان پاسخی مستقل، پذیرفت.

Keywords:

حرج , نفی حرج , قاعده لاحرج , تعارض با احکام حرجی

Authors

سید جعفر علوی گنابادی

استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

علیاکبر حبیبیمهر

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن‌أبی‌جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث ...
  • اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، قم، دار ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائد الاصول، تحقیق: عبدالله نورانی، قم، ...
  • ایروانی، باقر، دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه، قم، دار الفقه، ...
  • آشتیانی، محمد حسن، رسالة فی قاعدة نفی العسر و الحرج، ...
  • بیات، محمد حسین، «قاعده نفی عسر و حرج با تکیه ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، الفصول المهمة فی اصول الائمة، ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، تحقیق: شیخ عبدالرحیم ...
  • حسینی‌مراغی، میر عبدالفتاح، العناوین، قم، موسسه نشر اسلامی، 1417 ق. ...
  • حکیم، عبدالصاحب، منتفی الاصول، بی‌جا، الهادی، 1418 ق. ...
  • حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، تصحیح: مؤسسة آل‌البیت، ...
  • داماد، محمد، المحاضرات، اصفهان، نشر مبارک، 1382. ...
  • روحانی، محمد، منتقی الاصول، قم، دفتر آیت الله سید محمد ...
  • سیستانی، علی، قاعدة لاضرر و لاضرار، قم، مهر، 1414 ق. ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح ...
  • صانعی، مهدی، «رفع حرج در شریعت اسلام»، مطالعات اسلامی، شماره ...
  • طباطبایی، محمد، مفاتیح الاصول، کتابخانه آستان قدس رضوی، چاپ سنگی، ...
  • طباطبایی، مهدی، فوائد الاصول، کتابخانه آستان قدس رضوی، چاپ سنگی، ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، تحقیق: موسسة البعثة، قم، دار ...
  • طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد ...
  • طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، ...
  • قمی، ابوالقاسم، القوانین الحکمة (قوانین الاصول)، مشهد، کتابخانه دانشگاه علوم ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امام علی‌بن‌ابی‌طالب، چاپ ...
  • موسوی ‌بجنوردی، حسن، القواعد الفقهیة، قم، موسسه اسماعیلیان، بی‌تا. ...
  • موسوی، ابراهیم، «قاعده نفی عسر و حرج»، مجله حقوقی دادگستری، ...
  • نراقی، احمد بن محمد مهدی، عوائد الایام، تحقیق: مرکز مطالعات ...
  • واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور، مصباح الاصول، قم، انتشارات داوودی، ...
  • نمایش کامل مراجع