اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی به شیوه گروهی بر کیفیت زندگی و شدت خستگی زنان مبتلا به ام‌اس (MS)

مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس (MS) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن سیستم عصبی مرکزی است. مزمن‌بودن ماهیت بیماری، نداشتن درمان قطعی و درگیرکردن فرد در سن جوانی می‌تواند اثری مخرب بر کیفیت زندگی و شدت خستگی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی به شیوه گروهی بر کیفیت زندگی و شدت خستگی بیماران مبتلا به MS صورت گرفت. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل است. روش نمونه‌گیری ابتدا به‌صورت فراخوان عمومی میان افراد عضو انجمن MS استان تهران برگزار شد. سپس ۲۴ بیمار با تشخیص بیماری MS و داشتن ملاک‌های ورود، از میان متقاضیان به‌طور تصادفی به گروه آزمایش (۱۲ نفر) و گروه کنترل (۱۲ نفر) گماشته شدند. آزمودنی‌ها پرسشنامه‌های کیفیت زندگی بیماران (MS (MSQOL-۵۴ و سنجش شدت خستگی (FSS) را پیش و پس از درمان تکمیل کردند. گروه آزمایش طی ۸ جلسه دو‌ساعته تحت درمان برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی به‌صورت گروهی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از روش آماری کوواریانس تک‌متغیری و با کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۱، تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین میانگین نمرات برخی از زیرمقیاس‌های کیفیت زندگی شامل عملکرد جسمی، ایفای نقش مرتبط با وضعیت جسمی و روانی، انرژی، بهزیستی روانی، تهدیدات سلامتی، درک سلامتی، رضایت از عملکرد جنسی، کیفیت زندگی و شدت خستگی گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنا‌داری وجود دارد (۰/۰۵>P). نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی به شیوه گروهی بر کیفیت زندگی و شدت خستگی زنان مبتلا به MS تأثیر دارد؛ بنابراین اگر چنین مداخله‌هایی برای مبتلایان به بیماری‌های مزمنی مانند MS در کنار درمان‌های پزشکی به کار گرفته شود، می‌تواند با تغییر در ادراک بیماران از بیماری‌شان در بلندمدت، شدت بیماری آنها را کاهش دهد.

Keywords:

Multiple Sclerosis , Fatigue , Quality of life , Mindfulness-based stress reduction program , برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی , کیفیت زندگی , شدت خستگی , MS