تأثیر روشهای کاشت در کارایی مصرف آب و خواص کمی و کیفی پیاز در زنجان

پیاز با نام علمی Allium cepa L. گیاهی است که منشاء آن کشورهای آسیای غرب و ناحیه ای مشتمل بر ایران، غرب پاکستان و افغانستان می باشد (6) براساس اطلاعات سازمان خواربار جهانی در سال 1998 سطح زیر کشت پیاز در جهان 2334 هزار هکتار و چین با دارا بودن 451 هزار هکتار اراضی به تنهایی 19 درصد از کل اراضی زیر کشت پیاز را به خود اختصاص داده است . ایران با 49 هزارهکتار از اراضی، 2/1 درصد از کل زمینهای زیر کشت پیاز جهان را در اختیار داشته و این در حالی است که استان زنجان با حدود 2650 هکتار در رتبه ششم کشور قراردارد (1)کشت پیاز در استان فقط به صورت مستقیم بذری بوده، ولی در مناطق جنوبی کشور کشت نشایی نیز انجام می گیرد . در تحقیقی سه روش کشت، کرتی با استفاده از ماسه، ردیفی و نشایی پیاز قرمز آذرشهر مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد عملکرد حاصل از کشت مستقیم ردیفی و نشایی از نظر آماری در یک گروه قرار گرفته و اختلاف معنی داری با هم ندارند . در صورتی که از نظر میزان هزینه و کنترل مزرعه از لحاظ تعداد بوته و علفهای هرز و سایر مسائل در طول دوره داشت کشت نشایی بسیار کم هزینه و راحت تر می باشد (4) گزارشات نشان می دهد در مطالعه ای که به منظور تعیین بهترین تاریخ و روش کشت پیاز انجام گرفته است بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی دار در سطح یک درصد وجود داشته و روش کشت نشایی، عملکرد بیشتری نسبت به کشت مستقیم بذر داشته و حدود 5/74 تن در هکتار افزایش محصول نشان می دهد (5) در تحقیق دیگری تبخیر و تعرق پیاز با استفاده از روش لایسیمتری مورد مطالعه قرار گرفت . نتایج نشان داد که میانگین مقادیر تبخیر و تعرق روزانه پیاز در ماههای مختلف متفاوت بوده و حداقل آن در فروردین ماه برابر 3/5 و حداکثر آن در ماههای تیر و مرداد برابر 8/4 و متوسط آن 5/96 میلی متر در روز و در طول فصل رشد می باشد (2) در زمینه مدیریت آبیاری قطره ای در زراعت پیاز یافته های پژوهشی نشان می دهد که بالاترین میزان محصول در تیمار (10Kpa-) و بیشترین محصول قابل عرضه به بازار در تیمار 21Kpa - به دست آمد این نتایج نشان داد که با افزایش پتانسیل آب و خاک، فساد انباری غده های پیاز نیز افزایش یافت (8) در تحقیق دیگری در ایالت آیداهو گزارش شده است که مقدار آب مورد نیاز برای جبران کمبود رطوبت در ناحیه ریشه پیاز 440 تا 610 میلی متر می باشد و حساسترین مرحله نیاز به آب آبیاری برای پیاز در زمان رشد غده می باشد(.7) در صورتی سایر محققین در ایران براساس مطالعاتی که انجام داده اند نیاز آبی پیاز در منطقه زنجان را 730 میلی متر برآورد کرده اند (3) لذا با عنایت به وجود بحران آب در کشور و استان زنجان و همچنین به منظور افزایش عملکرد و کیفیت محصول پیاز در این تحقیق، تأثیر روشهای مختلف کاشت بر کارآیی مصرف آب مورد مطالعه قرار گرفت