طبقه بندی مفاهیم اخلاقی در شاهنامه فردوسی

زمینه: حوزۀ ادبیات همواره به اخلاق به عنوان یک رکن اساسی زندگی اجتماعی توجه داشته است. نمود این امر را می توان به خوبی در حضور پیوسته و پررنگ اندیشه های اخلاقی در ادبیات قدیم مشاهده کرد. در این میان شاهنامه فردوسی علاوه بر این که یک اثر ادبی کم‏نظیر و تأثیر گذار در فرهنگ  و هویت ملی است، ادبیات حماسی را به عنوان ابزاری برای گسترش آموزه های اخلاق به کار گرفته و یک سلسله مسائل اخلاقی و انسانی را در لایه های داستانی طرح کرده است که می‏تواند برای خواننده سرمشقی باشد و راه و رسم زندگی را به او بیاموزد و وی را به رستگاری رهنمون سازد. .هدف از این مطالعه، بیان اصول اخلاقی در شاهنامه فردوسی است تا با بیان پر بسامد ترین مفاهیم اخلاقی  در شاهنامه، مبادی و مراحل اخلاقی در این کتاب ارزشمند  جست و جو شود و تحلیلی منطقی در مورد تأثیر اندیشه های اخلاقی بر شاهنامه و شاهنامه بر اخلاق به­دست­آورد . نتیجه ­گیری: مهم ترین مفاهیم اخلاقی که در شاهنامه مورد توجه قرار گرفته­اند را می توان به سه دسته تقسیم کرد: سلامت اندیشه (عیب جویی، بداندیشی، نهی هوای نفسانی، ظلم و بیداد، نیکی و احسان، دنیاپرستی)، سلامت رفتار (عدالت، عفو و اغماض، پرهیز از افزون طلبی، آزمندی)، سلامت بیان (راستی و راستگویی، غرور و تکبر، بردباری).  

Keywords:

Ethical concepts , Literature , Shahnameh , مفاهیم اخلاقی , ادبیات , شاهنامه