عدالت توزیعی در عرصه سیاست: رویکردی دینی

عدالت توزیعی به نحوه توزیع و تقسیم خیرهای اجتماعی میان اعضای یک جامعه می‌پردازد. این پژوهش عدالت توزیعی را در خصوص توزیع خیرهای سیاسی، از قبیل عضویت در اجتماع سیاسی، قدرت و مناصب سیاسی، مشارکت سیاسی، آزادی و امنیت، بررسیمی­کند. مسئله اصلی این پژوهش آن است که از منظر اسلام معیار توزیعی خیرهای سیاسی مثل آزادی، قدرت و امنیت چیست. روش به کار گرفته شده در این تحقیق، روش تفسیری است که با تکیه بر آیات و روایات و تبیین دلالت‌های صریح و مضمر آنها اصول توزیعی خیرهای سیاسی را استخراج می‌کند. در خصوص توزیع قدرت سیاسی، در اندیشه اسلامی، این پژوهش بر آن است که تحقق هدایت الهی یکی از وظایف قدرت سیاسی است، بنا بر این علم (به فرامین الهی) از جمله مهم‌ترین معیارهای توزیع قدرت سیاسی است. در بحث توزیع حق آزادی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حقوق سیاسی، در آموزه‌های اسلامی، در اغلب موارد از جنبه وظیفه و تکلیف به حق نگریسته می‌شود، نه از جنبه فردمحورانه لیبرالی یا ادعایی که فرد می‌تواند علیه دیگران مطرح کند ، از این رو بنیادی برای پیوندهای اجتماعی است. تأمل در نحوۀ به کارگیری مفهوم حق  در متون دینی نشان می‌دهد که بعد ایجابی حق است که بهطور کامل  برجسته و مورد تأکید است. در بحث توزیع، امنیت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خیرهای اجتماعی است که می‌توان آن را یکی از اهداف اصلی تشکیل اجتماعات انسانی نیز دانست، رویکرد اسلامی، برابرگرایانه است به این معنا که امنیت باید به صورت برابر برای همه اعضای جامعه که در پناه حکومت اسلامی هستند، تضمین و محافظت شود.

Keywords:

اسلام , عدالت , عدالت توزیعی , سیاست , قدرت , آزادی , امنیت