تحلیل تبعید ایلات و عشایر در دورۀ رضاشاه

حکومت رضاشاه با هدف کنترل ایلات و عشایر، تعدادی از ایلات متمرد را از مناطق خود به‌جاهای دیگر تبعید کرد تا آن‌ها در تبعیدگاه‌، شیوۀ زندگی و معیشت خود را از کوچ‌روی به کشاورزی و شهری تغییر دهند و جذب زندگی جدید گردند. این سیاست به علل گوناگون با شکست مواجه شد. این پژوهش به دنبال واکاوی این علل است. پرسش اصلی این است که آیا تضاد اقلیم زادگاه و تبعیدگاه تبعیدیان ایلات و عشایر، تفاوت فرهنگی بین ایلات و عشایر و مردم تبعیدگاه و تضاد نوع زندگی کوچ‌روی با کشاورزی خرده‌مالکی مناطق کویری از عوامل شکست سیاست تبعید ایلات و عشایر در دورۀ رضاشاه بود؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با کمک فراوان از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع اصلی تهیه‌شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تفاوت اقلیم مناطق کوهستانی و سرد غرب و شمال غرب با مناطق گرم و کویری شرق، جنوب و جنوب شرق کشور و نیز تفاوت‌های فرهنگی ناشی از تفاوت مذهب، آداب‌ورسوم و نیز مشکل زبان و برقراری ارتباط بین تبعیدیان ایلات و عشایر و مردم تبعیدگاه و نیز تفاوت تأمین معیشت به شیوۀ زندگی کوچ‌روی با کشاورزی خرده‌مالکی مناطق کویری از علت‌های شکست سیاست تبعید ایلات و عشایر در دورۀ رضاشاه بود. تبعیدگاه‌ها، توان جذب نیروی کار جدید در قالب تبعیدی را نداشتند. تعویض املاک تبعیدیان نیز نتوانست مانع از ازجاکندگی آنان از مناطق خود شود. حوادث بعد از شهریور 1320 نشان از شکست این سیاست دارد. ایلات املاکشان را در تبعیدگاه فروختند، احشامشان را بخشیدند حتی در تل‌خسرو تأسیساتی را که برای رفاه آن‌ها ساخته‌شده بود ویران کردند و رو به‌سوی مناطق خود و زندگی کوچ‌روی آوردند.

Keywords:

ایلات و عشایر , تبعید , قشقایی , گلباغی , دورۀرضاشاه