تحول روابط قطر و عربستان بر اساس الگوهای دوستی/ دشمنی در زیرمحیط امنیتی خلیج فارس

هدف: هدف اصلی مقاله مطالعه چگونگی تحول الگوهای ارتباطی دوستی/ دشمنی در منطقه غرب آسیا با تاکید بر مناسبات قطر-عربستان پس از بروز بحران در مناسبات دو کشور است. از سال 2003 شرایطی جدید بر روابط امنیتی غرب آسیا حاکم شد که وابستگی‌های متقابل امنیتی را افزایش داده است. پیامد این تحولات سطح بالایی از رقابت و دشمنی در روابط دولت‌ها، تغییر قطبیت ها، پیوندهای متقابل امنیتی، بی اعتمادی و بی‌ثباتی در مجموعه امنیتی غرب آسیا به طورکلی و زیرمحیط منطقه‌ای خلیج فارس به طور ویژه بوده است. پرسش اصلی این است که الگوی دوستی قطر ـ عربستان در زیرمجموعه منطقه ای خلیج فارس چگونه به الگوی تنش و ناسازگاری تحول یافته است؟ مقاله تلاش می‌کند با استفاده از ابزارهای مفهومی نظریه امنیت منطقه‌ای، تحلیلی روزآمد از پویایی امنیت در مناسبات قطر و عربستان و تاثیر آن بر زیرمحیط منطقه‌ای خلیج فارس ارائه کند. روش: در این پژوهش روش گردآوری داده‌ها اسنادی و رویکرد تجزیه و تحلیل آنها نیز توصیفی- تحلیلی در چارچوب نظریه مجموعه امنیتی است. یافته­ها : یافته‌ های پژوهش نشان داد از 2003 به بعد تدریجا الگوهای دوستی/ دشمنی در میان کشورهای منطقه غرب آسیا و خلیج فارس دچار تحول شده است و بر همین مبنا مناسبات قطر و عربستان نیز حول محور برتری جویی منطقه‌ای، تقابل رویکرد اخوانی و سلفی، عملکرد شبکه تلویزیونی الجزیره، و نوع جهت‌گیری در قبال ایران تنش‌آمیز شده است. نتیجه­گیری :در یک نگاه کلی بحران ایجاد شده در روابط قطر و عربستان نشانگر تغییر در الگوهای سنتی منطقه ای قدرت است. میراث ماندگار این تحولات بی اعتمادی در بین رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس از یک سو و احتمال قطبی شدن منطقه از سوی دیگر است .  

Keywords:

خلیج فارس , قطر , عربستان , امنیت منطقه‌ای , دوستی / دشمنی