تدوین چارچوب رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‌محیطی

ناتوانی در رهبری اثربخش منابع سازمانی مانند سرمایه‏‌های مالی، منابع انسانی، و مدیریت حل تعارض‏‌های درون و برون سازمانی از مسائلی است که سازمان‏‌های مردم‌‏نهاد (سمن‏) غیردولتی با آن مواجه‌اند. هدف این پژوهش، ارائه مدل رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‏محیطی ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، توسعه‌ای و نوع روش، توصیفی ـ اکتشافی است. گردآوری داده‌های کیفی به روش داده بنیاد و با مصاحبه از 12 نفر از خبرگان سمن‌های زیست‏‌محیطی در شهر تهران صورت می‌‏گیرد. فرایند کدگذاری نظریۀ داده‌‏بنیاد شامل فراگرد تحلیل مستمر داده‌‏ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و گزینشی است. نتایج فرایند کدگذاری نشان می‌دهد که مشارکت‌جویی، خدمت‏‌گزاری، تحول‌گرایی، و قانون‌مداری از ابعاد رهبری اثربخش؛ ظرفیت تشکل‌های مردمی، شبکه‌های حکمرانی، و ظرفیت‌های سازمانی از عوامل علّی؛ ساختار سازمانی منعطف و فضای سازمانی از عوامل زمینه‌ای موثر؛ و خط‏ مشی و راهبرد حمایتی از عوامل مداخله‌‏گر الگوی رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‏محیطی هستند. همچنین، راهبردها به دو بخش درون و برون سازمانی طبقه‌بندی می‌شوند. در پایان، مشارکت عمومی و عملکرد سازمانی به عنوان پیامدهای رهبری اثربخش در سمن‌های زیست‌‌‏محیطی محسوب می‏‌شوند.   

Keywords:

Effective Leadership , PBSs/NGOs , Grounded Theory , Participation Orientation , Service Rendering , Transformation Orientation. , رهبری اثربخش , سازمان‌‌های مردم‌‌نهاد , نظریه‌‌پردازی داده‌‌بنیاد , مشارکت‌‌جویی , خدمت‌‌گزاری , تحول‌‌گرایی