بازتاب شکلی نقوش ساسانی در تزئینات گچ‌بری خانه-قلعۀ بنی‌عامری
Publish place: Bagh-e Nazar Journal، Vol: 17، Issue: 89
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 281
This Paper With 14 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_BAGH-17-89_002
تاریخ نمایه سازی: 23 بهمن 1399
Abstract:
بیان مسئله: تزئین، یکی از پایه‌های اصلی هنر معماری است. زیباسازی بنا به‌واسطۀ نقوش گیاهی در شیوه‌های مختلف هنری، پاسخی به نیاز انسان به طبیعت و حفظ آن در محیط بوده است. روستای حاجی‌آباد یکی از دهکده‌های هدف گردشگری ورامین است. این روستا در 25 کیلومتری شرق بافت تاریخی شهر ورامین، در دروازه کویر واقع شده است و عمارت‌هایی به قدمت 400 سال، مربوط به دورۀ زندیه و قاجار دارد. یکی از این بناها، خانه- قلعه بنی‌عامری است که در فهرست آثار ملی شهرستان ورامین به ثبت رسیده، ولی در معرض تخریب است. عدم سکونت، متروک‌ماندن و به تبع آن، عدم مراقبت و مرمت بنا، سبب تشدید آسیب‌های واردشده و تخریب یکی از برجک‌های این بنا شده است. به بیان مالکِ این بنا، ساختمان قدمت 250 ساله دارد و متعلق به دورۀ فتحعلی‌شاه قاجار است، که با الگویی منطبق بر معماری ایرانی- اسلامی (چهار ایوانی) ساخته شده است. تزئینات متنوع گچ‌بری این خانه-قلعه متشکل از نقوش گیاهی، حیوانی، هندسی و انسانی هستند. هدف پژوهش: این پژوهش در پی بازخوانی هویت نقوش گچ‌بری به‌جای‌مانده در این عمارت است. لذا برای پاسخ به این سؤال که نقوش گچ‌بری خانه- قلعه بنی‌عامری از نظر شکلی متأثر از کدام دوره تاریخی هستند، طبق مطالعات میدانی از روستای حاجی‌آباد ورامین، تزئینات گچ‌بری این عمارت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با فرض اینکه نقوش گچ‌بری این بنا به لحاظ شکلی از دورۀ ساسانی تأثیر پذیرفته‌اند، با نمونه‌های نقوش تزئینی دورۀ ساسانی تطبیق داده شدند. روش تحقیق: این پژوهش، که به لحاظ ماهیت، تاریخی است، به روش توصیفی-تحلیلی در تطبیق با نقوش برجامانده از هنر دوره ساسانی و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و مشاهده‌ای انجام شده است. نتیجه‌گیری: با توجه به پیشینۀ قوی هنر و معماری در ورامین و بقایای آثاری که متعلق به دوره ساسانی است، و طبق بررسی‌های انجام‌شده و شناسایی نقوش استخراج‌شده از خانه-قلعه بنی‌عامری، نتایج حاصل نشانگر تشابه قابل توجه نقوش این خانه-قلعه با نقوش دوره ساسانی است. همچنین از منظر کیفیات بصری، عملکرد ظاهری، فن‌شناسی، محتوایی و معنای نمادین نقوش به تحلیل نگاره‌های این خانه پرداخته شد که مؤید بازنگری و تقلیدهایی از نگاره‌پردازی‌های دوره ساسانی بودند.
Keywords:
Authors
زهرا پرتو
کارشناس ارشد گرافیک، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
زهرا مسعودی امین
عضو هییت علمی گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :