ارزیابی پتانسیل و الگوی رشد بهینة شهر تبریز مبتنی بر استفاده از شبکه‌های عصبی

شهر تبریز یکی از کلان‌شهرهای ایران است که گسترش و توسعة روزافزونی دارد. یکی از مشکلات موجود در مسیر توسعة شهرها، مدیریت‌نکردن صحیح آن و بی‌توجهی به عوامل مؤثر است. در سال‌های گذشته، شهر تبریز به دلیل مهاجرپذیر بودن از رشد فیزیکی بسیاری برخوردار بوده است. مدیریت صحیح رشد شهرها از جهات گوناگون از مسائل مهمی است که باید مدنظر قرار بگیرد. روش‌های متعددی برای تعیین مناطق مناسب رشد شهری وجود دارد. یکی از این روش‌ها در تعیین مناطق مناسب برای توسعة شهر روش شبکة عصبی است که در مطالعة حاضر نیز از آن استفاده شده است. در این مطالعه، برای تعیین مکان بهینة رشد شهری از سه گروه معیارهای اجتماعی-اقتصادی، کاربری زمین و بیوفیزیکی استفاده شد. برای مکان‌یابی مناطق مساعد رشد با روش شبکة عصبی، 200 نقطه به‌عنوان نقاط آموزشی شبکه تهیه شدند و لایه‌های میانی نیز هفت عدد بود. نتایج مرتبط با اجزای شبکه نشان می‌دهد با دورشدن از امکانات و مناطق شهری، پتانسیل‌ها به‌شدت کاهش یافته است و بیشتر مناطقی که پتانسیل توسعة شهری دارند، در نزدیک‌ترین فاصلة این امکانات و مناطق شهری قرار دارند. قسمت‌هایی از شهر که طی سال‌های گذشته به‌صورت پراکنده و نامنظم رشد داشته‌اند، با توجه به نتایج حاصل شده نامناسب هستند. همچنین حاشیه‌های نزدیک به هستة اصلی شهر که به خدمات شهری نیز دسترسی بیشتری دارند، برای رشد مناسب‌تر هستند، اما قسمت‌هایی که به‌صورت پراکنده در شمال غرب و جنوب شرق شهر توسعه یافته‌اند کاملاً نامناسب هستند.

Keywords:

زیست‌پذیری , سرمایة اجتماعی , کانون‌های شهری , معادلات ساختاری